شهر انبار آلوم

در مورد شهر انبارالوم سه نظريه متفاوت وجود دارد:– نام روستا ، انبارعلوم بوده( بدليل وجود علماي بزرگ و چهره هاي ديني و تدريس علوم ديني و معارف توسط روحانيون بزرگ اهل تسنن)– بنا به نظريه دوم ، اسم آن انباراّلّمّ بوده، زيرا ظلم و ستم شاهان و خوانين گذشته مخصوصاً در دوره پهلوي ، مردم دائماً در رنج و درد و متالم بودند و اين اسم يادآور خاطره اي ناخوشايند و تلخ از آن دوران است.– بنا به نظريه سوم ، نام آن انبارالوم بوده، انبار يعني محل ريختن و نگهداري و انباشتن غله است و الوم يعني گذرگاه و معبر. بنابراين به معني گذرگاهي كه محل نگهداري غله مي باشد.البته گفتني است كه نظريه سوم به حقيقت نزديكتر است.
موقعیت جغرافیایی
شهر انبارالوم دقيقاً در فاصله ۵۰ كيلومتري شمال گرگان و در ۲۵ كيلومتري شمال شرق شهرستان آق قلا قرار گرفته و از نظر تقسيمات كشوري تابع شهرستان آق قلا است. بنا بر اعلام سازمان مديريت و برنامه ريزي استان در سال۱۳۸۰ داراي ۸۵۷۵ نفر جمعيت مي باشد. اين شهر در حاشيه شمالي رودخانه گرگان قرار گرفته و امتداد آن تا مرز كشور تركمنستان بيابان و دشت، صحرا است و مردم آن به كشاورزي و دامپروري اشتغال دارند.
نگاهی اجمالی به شهر انبارالوم– شناخت شهر۱-۲- ويژگيهاي طبيعي و جغرافياييشهر انبارالوم براساس آخرين تقسيمات سياسي و اداري، در شهرستان آق قلا، بخش وشمگير و در دهستان مزرعه شمالي واقع شده است. اين شهر مركز بخش و دهستان مي باشد.شهر انبارالوم طبق مصوبه هيأت وزيران مورخه ۱/۷/۱۳۸۰ به شماره ۳۱۵۸۹/ ت ۲۴۸۴۷۵ از روستابه شهر ارتقاء يافت.شهر انبارالوم در عرض جغرافيايي ۳۷ درجه و ۷ دقيقه شمالي و ۵۴ درجه و ۳۵ دقيقه طول شرقي استقرار يافته است. ارتفاع اين شهر از سطح دريا به طور متوسط برابر ۹ متر مي باشد.اين شهر در محدوده اي هموار و دشت قرار يافته است. رودخانه گرگانرود در سمت جنوب شرق، درياچه سد وشمگير در ۱۰ كيلومتري غرب شهر و درياچه اينچه در فاصله ۱۵ كيلومتري شمال شرق شهر قرار گرفته است. شيب عمومي شهر از شمال به جنوب مي باشد. اين شهر در فاصله ۲۵ كيلومتري شهر آق قلا و ۵۰ كيلومتري شهر گرگان استقرار يافته است.
۲-۲- ويژگيهاي اقليميجهت بررسي ويژگيهاي اقليمي شهر انبارالوم از ايستگاه هواشناسي مزرعه نمونه استفاده شده است. اين ايستگاه در عرض جغرافيايي ۳۷ درجه و ۷ دقيقه شمالي و ۵۴ درجه و ۳۴ دقيقه طول شرقي استقرار يافته است. ارتفاع متوسط از سطح دريا ۵ متر مي باشد.
دمابراساس آمار ۲۰۰۰-۱۹۸۷ ايستگاه هواشناسي مزرعه نمونه، متوسط درجه حرارت سالانه اين ايستگاه برابر ۷/۲۱ درجه سانتيگراد ميباشد. متوسط درجه حرارت سردترين و گرمترين ماه سال به ترتيب برابر با ۷/۶ و ۴/۲۸ درجه سانتيگراد در دي و مرداد ماه ميباشد.متوسط درجه حرارت حداكثر برابر ۷/۲۳ درجه سانتيگراد مي باشد. بيشترين و كمترين متوسط حداكثر دما در تير (۸/۳۴ درجه سانتيگراد) و دي ماه (۹/۱۲ درجه سانتيگراد) مي باشد.متوسط درجه حرارت حداقل برابر ۳/۱۱ درجه سانتيگراد مي باشد. كمترين و بيشترين متوسط دما به ترتيب برابر ۴/۱ و ۹/۲۱ درجه سانتيگراد مي باشد.
بارش
متوسط بارش سالانه ايستگاه مزرعه نمونه طي دوره ۲۰۰۰-۱۹۸۷ برابر ۳/۳۵۷ ميليمتر گزارش شده است كه بيشترين بارش ماهانه طي دوره مذكور به اسفندماه با ۰/۵۳ ميليمتر و كمترين ميزان مربوط به تيرماه با ۹/۷ ميليمتر مي باشد.بيشترين و كمترين بارش سالانه مربوط به سالهاي ۱۹۸۷ و ۱۹۹۸ به ترتيب برابر۴۳۷ و ۲۳۶ ميليمتر مي باشد. بيشترين و كمترين تعداد روزهاي داراي بارندگي مربوط به اسفند با ۹ روز و خرداد، تير، مرداد با ۳ روز مي باشد. متوسط تعداد روزهاي بارندگي سالانه ۶۲ روز مي باشد.
رطوبت نسبي
مطابق اطلاعات اخذ شده از ايستگاه هواشناسي مزرعه نمونه متوسط رطوبت نسبي سالانه ۷۶ درصد و حداكثر و حداقل رطوبت نسبي سالانه به ترتيب برابر ۸۹ و ۶۳ درصد مي باشد.حداكثر مطلق رطوبت نسبي مربوط به ماههاي آذر و دي ماه با ۹۴% و حداقل مطلق مربوط به خرداد با ۵۱ درصد مي باشد.
تعداد روزهاي يخبندانبرمبناي اطلاعات مأخوذه از ايستگاه هواشناسي مزرعه نمونه، بطور متوسط طي دوره ۲۰۰۰-۱۹۸۷ تعداد روزهاي همراه با يخبندان حدود ۲۵ روز مي باشد كه بيشترين آن در ماههاي زمستان بخصوص در دي ماه بوده است.
زمين شناسيمنطقه خزر از ديدگاه زمين شاختي در زون البرز قرار مي گيرد كه در آن راندگيهاي طويل باراستاي شمال خاوري ـ جنوب باختري و شمال باختري ـ جنوب خاوري وجود دارد.برخي از گسله ها جنبا بوده در نتيجه حركات رخداده در امتداد آنها زمين لرزه هاي دهشت باري روي داده است. از جنوب اين منطقه گسل خزر كه گسله اي لرزه زا مي باشد به درازاي بيشتر از ۶۰۰ كيلومتر راستاي خمدار E-W با شيب به سوي جنوب كه در حد فاصل ميان رشته كوههاي البرز و دشت كرانه اي مازندران قرار دارد عبور مي نمايد.براساس پهنه بندي خطر نسبي زمين لرزه اين شهر و پيرامون آن در پهنه با خطر نسبتاً بالا جاي مي گيرد.
۳- ويژگيهاي اجتماعي و جمعيتي شهر۱-۳- تاريخچه و سابقه سكونتسابقه سكونت شهر انبارالوم به ۲۰۰ سال پيش بر مي گردد. سكونت خانوارهاي دامدار و برپاكردن آلاچيق هاي خود در كنار هم تشكيل روستايي به نام انبارالوم را دادند در آن زمان اين روستا تنها محل ييلاق دامداران بوده و زمستانها آلاچيق هاي خود را جمع مي كردند، به مرور زمان با احداث آلونكهاي چوبي و گلي در اين روستا سكونت دائم يافته اند.وجه تسميه انبارالوم برگرفته از فرهنگ، هويت و شرايط زيست محيطي بوده است سه نظريه متفاوت درمورد نام اين شهر وجود دارد.نخست اينكه عده اي اعتقاد دارند نام اين شهر انبارعلوم بوده و آن به دليل وجود علما و روحانيوني چون (ناز محمد آخوند توماج، حاج غفور آخوند كم، قره ملا توماج) بوده است.نظريه دوم اين است كه حكومت ستم شاهي رژيم پهلوي كه ظلم و ستم فراواني را بر اين روستا تحميل مي كردند و يادآور و رنج بوده اند،به همين دليل نام روستا را انبارالم ناميده اندنظريه سوم اينكه نام انبار برگرفته از محل نگهداري انباشتن غله ميباشد و الوم يعني گذرگاه و آبخشور رود، جايي كه دامداران احشام خود را جهت سير آب كردن از طريق الوم به لب رودخانه مي آورند و كليه محصولات كشاورزي خود را در انبارهاي زميني با پوشش كاه و خاك در كنار الوم دفن مي كردند به همين جهت اين شهر به نام انبارالوم يعني الومي كه انبار دارد معروف شده است.
۲-۳- زبان، دين و مذهبزبان مورد تكلم ساكنان شهر تركمني و سيستاني مي باشد. به لحاظ دين، ساكنان شهر مسلمان و به لحاظ مذهب، جمعيت تركمن سني و جمعيت سيستاني شيعه مي باشند.
۳-۳- وضع سوادبراساس سرشماري سال ۱۳۷۵ از ۴۸۰۶ نفر جمعيت ۶ ساله و بالاتر اين شهر، ۹/۷۵ درصد باسواد بوده اند كه اين نسبت در بين مردان و زنان به ترتيب ۸/۸۳ درصد و ۶۷ درصد بوده است لذا جمعيت بي سواد اين شهر ۱/۲۴ درصد بوده كه اين نسبت نيز در بين مردان و زنان به ترتيب معادل ۲/۱۶ درصد و ۳۳ درصد بوده است.
جمعيت شهر انبارالوم در سال ۱۳۸۵برابر ۷۲۵۸ نفر با تعداد ۱۲۲۰ خانوار مي باشد. شهر انبارالوم در طي دوره هاي مختلف مهاجر پذير بوده است.متوسط نرخ رشد طبيعي شهر ۹/۱ درصد مي باشد و بعد خانوار در طي سالهاي ۶۵ و ۷۵ و ۱۳۸۵ به ترتيب معادل۶/۶ ، ۲/۶ و ۹/۵ بوده است كه بيانگر نرخ رشد طبيعي بالا و مهاجرت مي باشد.براي پيش بيني جمعيت عواملي از قبيل ارتقاء يافتن شهر انبارالوم از روستا به شهروهمچنين از مركز دهستان به مركز بخش، در نظر گرفتن امكانات خدماتي، رفاهي و اداري،رشد شاخصهاي بهداشتي و درماني، كنترل باروري و ساير عوامل اجتماعي، اقتصادي و همچنين متوسط نرخ رشد در طي دوره هاي مختلف در نظر گرفته شده است.
۴- ويژگيهاي اقتصادي شهر۱-۴- وضع فعاليتبراساس نتايج حاصله از سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال ۱۳۷۵، ميزان اشتغال و بيكاري جمعيت ۱۰ ساله و بيشتر ساكنان اين شهر به ترتيب برابر با ۹/۳۲ درصد و ۳/۱ درصد بوده است.ميزان اشتغال در بين مردان و زنان اختلاف فاحشي دارد به طوريكه در سال مذكور نسبت شاغلين به جمعيت ۱۰ ساله و بيشتر به ترتيب معادل ۵۸ و ۸/۳ درصد بوده است.
۲-۴- اشتغال و بخشهاي عمده اقتصاديبرپايه نتايج حاصله از سرشماري سال ۱۳۷۵ از ۱۳۴۰ نفر شاغل، تعداد۸۰۱ نفر در بخش كشاورزي(۸/۵۹ درصد)، ۱۷۸ نفر (۳/۱۳ درصد) در بخش صنعت و معدن و ۳۶۰ نفر (۹/۲۶ درصد) در بخش خدمات مشغول فعاليت بوده اند.براساس مطالعات ميداني و بررسي هاي صورت گرفته، از ۱۷۱۰ نفر شاغل در سال ۱۳۸۵، در بخشهاي عمده اقتصادي (كشاورزي، صنعت و معدن و خدمات) به ترتيب ۶/۵۸ ، ۲/۱۴ ، ۲/۲۷ به خود اختصاص داده اند.وسعت اراضي باغي اين شهر ۳۰ هكتار باتوليد ۲۷ تن در سال واراضي زراعي ۱۰۸۴۲ هكتار مي باشند. زراعت در اين شهر به صورت ديم و آبي صورت مي گيرد. تعداد واحدهاي بهره برداري از اراضي ديم بيشتر از اراضي آبي مي باشد و محصولات زراعي اين شهر شامل گندم، جو، پنبه و محصولات باغي شامل اوكاليتوس و زيتون مي باشد.
دامداريدامداري در اين شهر از رونق چشمگيري برخوردار است به طوريكه بعد از زراعت فعاليت اصلي ساكنين را تشكيل مي دهد. براساس اطلاعات مأخوذه از مديريت جهاد كشاورزي شهرستان آق قلا اين شهر داري ۱۳۶۸۷ رأس گوسفند، ۱۲۳۳ رأس بز ،۲۰۰۱ رأس گاو ، ۱۶۸ نفر شتر ، ۹ رأس اسب و ۲۵۰۰ قطعه طيور خانگي مي باشد. تعداد واحدهاي بهره برداري برداي گوسفند، ۴۲۵ واحد و تعداد مرغداريهاي گوشتي ۸ واحد باتعداد ۴۴۷۰۰۰ قطعه مرغ مي باشد.
منابع آب كشاورزياراضي كشاورزي از طريق سد وشمگير و ۱۰ حلقه چاه عميق مشروب مي شوند. آب سد وشمگير از طريق شبكه آبرساني به اراضي زراعي منتقل مي گردد.
صنعت و معدندر شهر انبار الوم سه واحد كارگاه صنعتي فعال مي باشد كه در زمينه فعاليتهاي صنعتي نظير تجهيزات و لوازم لوله كشي گاز و بلوك زني فعاليت مي نمايند، همچنين شاغلين در صنعت دستي فرشبافي و زير مجموعه هاي وابسته به آن مشغول فعاليت مي باشند.در اين شهر ۴ شركت تعاوني كه سالانه ۳۶۰۰متر مربع فرش ،۱۵۰مترمربع پلاس و ۵۰۰متر مربع نمدتوليد مي كنند به فعاليت مي پردازند.
خدماتبر پايه مطالعات ميداني، در اين شهر ۲۱۰ واحد انواع واحدهاي خدماتي ـ تجاري در قالب صنوف مختلف فعال هستند كه واحدهاي خوار و بار فروشي با ۸۴ واحد ، تعميرگاه اتومبيل هاي سبك و موتور سيكلت با ۱۱ واحد و مصالح ساختماني با ۱۲ واحد بيشترين تعداد را به خود اختصاص داده اند.شاغلين در اين بخش به غير از واحدهاي تجاري در واحد هاي آموزشي ،اداري وانتظامي مشغول فعاليت مي باشند.
۳-۴- پيش بيني نقش اقتصادي شهربررسيهاي انجام شده از جمعيت شاغل شهر انبار الوم در سال ۱۳۸۵ حاكي از آن است نقش اقتصادي شهر، بخش كشاورزي مي باشد.شاغلين اين بخش ۶/۵۸ درصد از جمعيت شاغلين را به خود اختصاص داده اند.سهم شاغلين بخش صنعت و معدن و خدمات به ترتيب معادل ۲/۱۴ و ۲/۲۷ درصد مي باشد. براساس پيش بيني هاي انجام شده تعداد كل شاغلين شهر در سال ۱۳۹۵ برابر ۲۲۳۰ نفر خواهد بود كه در مقايسه با شاغلين شهر در سال ۱۳۸۵ به لحاظ نسبي افزايش ۵/۰ درصدي خواهد داشت.پيش بيني مي شود باتوجه به محوريت بخش كشاورزي به عنوان فعاليت پايه و با قابليت نسبتاً مناسب و همچنين وجود سد وشمگير به عنوان منابع آب تأمين كننده اراضي كشاورزي و ساماندهي شبكه آبرساني، اين بخش در طي افق طرح به عنوان بخش غالب اقتصادي مطرح خواهد بود.