روستای هرايزر نورآباد

روستای هرايزر در ۱۵کيلومتري جنوب شرقي شهر نورآباد ممسني واقع شده‌است، اين روستا که داراي قدمتي تاريخي است، داراي طبيعتي زيبا نيز مي‌باشد که سالانه هزاران گردشگر را به خود جذب مي‌کند.از نظر تقسیمات کشوری این روستا جزئی از بخش مرکزی از شهرستان ممسنی، در جنوب کشور ایران و شمال غربی استان فارس است.روستای هرايزر درسال ۱۳۶۴ دراثر زلزله‌ای ۵ ريشترى قابلیت سکونت را از دست داد و ساکنان آن به شهرکی که توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در جوار روستای خومه زار ساخته شد منتقل شدند و اکنون به استثنای عده‌ای از دامداران، تقریباً خالی از سکنه‌است.
روستای هرایرز در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده‌است و موقعیتی کوهپایه‌ای دارد.در شرق و غرب آن دو دروازه وجود داشته، که به همراه بافت بسیار قدیمی روستا، در اثر وقوع زلزله‌های متعدد و عدم محفاظت، تنها خرابه‌ای از آن باقی مانده‌است.این روستا دارای یک قبرستان بسیار قدیمی است که در آن سنگ قبرهایی مربوط به قرن اول و دوم هجری دیده می‌شود.درکنار این قبور قدیمی، حرم منتسب به امامزاده علی نیز واقع شده‌است که همه ساله در روز عاشورا پذیرای عزاداران است.یکی دیگر از ویژگیهای منطقه هرایرز، تنوع گونه‌های گیاهی است.این منطقه همانند بسیاری از مناطق دیگر زاگرس، دارای کوههای پوشیده از درخت بلوط است .درختان بلوط این منطقه برخلاف مناطق سردسیر رشته کوه زاگرس –که عموماً دارای جثه ریزی هستند-به مراتب از تنه و ساقه بزرگتری برخوردار هستند.
در این منطقه دو رودخانه پر آب فصلی و چندین چشمه دائمی جریان دارد که محیط سرسبز و دل انگیزی را در مسیر خود به وجود آورده‌اند.
اين روستا در سالهای پر باران یکی از زیباترین تفرجگاهای منطقه، خصوصاًدر فصل بهار است.
چشمهٔ سراب باغ که از جمله چشمه‌های دائمی این منطقه‌است، حتی در فصل تابستان نیز به لحاظ محیط خنک و سرسبز آن و برکه‌ای که در سرچشمه اَن ساخته شده‌است، تفرجگاه بسیار مناسبی برای گذران اوقات گرم سال است.مشابه همین چشمه و محیط اَن به فاصلهٔ هزار متری در منطقه‌ای به نام هرایرز بالایی قرار دارد، که قسمتی از آب روستا نیز از آن تأمین می‌شود.
تنگ هرايرز با دره‌اى ژرف و پر آب، در مجاورت جادهٔ شيراز – نورآباد و در نزديکى شهر خومه زار قرار گرفته و داراى جنگل بلوط، بنه و بادام است.
در سالیان نه چندان دور حتی تا یک دهه پس از وقوع زلزله مذکور، تمامی باغات روستا پابرجابود.باغ‌هایی که یک کمربند سبز بر کوه ایجاد نموده بود و چشم هر بیننده‌ای را نوازش می‌داد.اما پس از نقل مکان صاحبان آنها به شهرک هرایرز، روند تدریجی زوال و نابودی این باغات نیز آغاز شد تا اینکه در نیمه اول دهه هفتاد پس از خالی شدن تقریبی روستا از سکنه، این روند شدت گرفت و ظرف مدت کوتاهی تمامی آنها ویران شده و به زمین کشاورزی تبدیل شدند(البته در سالهای اخیر کمتر بدین منظور از آنها استفاده می‌شود).باغ «تاج» تنها بجا مانده این باغات است که موجودیت آن هم مدیون محافظت مستمر مالک باغ است.
منبع : بزنیم بیرون