روستای دالین

قریه علی
قریه علی یکی از قدیمی ترین روستاهای بخش همایجان روستای دالین است که در قدیم به قریه علی مشهور بوده است که قدمت آن به پیش از اسلام بر می گردد و دین انها زرتشت بوده است . در در قبرستان این روستا آثار متعددی به دست آمده است که حاکی از تمدن و فرهنگ خاص این بخش در گذشته می باشد. نام این روستا قبل از اسلام پنجکاه بوده است که پس از گرایش مردم این روستا به دین اسلام قریه علی را انتخاب مینمایند که این اسم حدود هشتادسال پیش به پیشنهاد مرحوم میرزا محمد باقرخلیلی به مرحوم ملا ناصر اسدی ومدحوم حاج اقارضامرادی و….. به دالین تعغیر داده شده است
دالین در لغت نامه دهخدا
دهي است ازدهستان همايجان بخش اردکان شهرستان شيراز واقع در ۲۴هزارگزي جنوب خاور اردکان . کنار شوسه شيراز به اردکان . جلگه است و سردسير و مالاريائي و داراي ۷۳۰ تن سکنه . آب آن از رودخانه شش پير است و محصول آنجا غلات و حبوبات و شغل اهالي زراعت است . (از فرهنگ جغرافيايي ايران ج ۷).
 نام محلي کنار راه شيراز به اردکان ميان سنگر و ده پاگا در ۷۲هزارگزي شيراز.
درخت سرو در كنار امامزاده شاه علمدار در روستاي دالين
امام زاده سلطان نورالدين علي غازي علوي:
نسب شريف آن عارف بزرگوار با سيزده واسطه به محمد بن حنيفه و با چهارده واسطه به علي بن ابي طالب مي رسد.
وجود سنگ قبري به نام پناه محمد تقي ابن مولانا شامحمد متوفي صفر ۱۰۹.ه.ق
قدمت بناي امامزاده:
مزار شريف بناي دوره سلجوقي و ديلميان است و نقش كليدي در منطقه داشته است.تعميرات بقعه چندين بار در زمانهاي مختلف (صفويه و قاجاريه ) صورت گرفته است از جمله در سال ۱۲۳۸و محرم الحرام سال ۱۳۰۹ هجري-قمري(در زمان ناصرالدين شاه توسط معتمدالدوله ثاني.) همچنين داراي نقوشي است كه هم اكنون به همان سبك و سياخ مانده است . آينه كاري و نقاشي هاي داخل بقعه توسط آقاي عبادالله جاهد از سلسله ذهبيه از املاك داران فارس صورت گرفته است.(بعد از انقلاب)
در سالهاي اخير علاوه برمحوطه سازي قسمتي از ساختمان سنگ نما و سنگ كاري شده و هنوز به تعميرات اساسي نياز دارد.
بناي تاريخي بقعه امام زاده سيد نورالدين به شماره۹۵۹ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
قدمت درختان چنار:
همانطور كه مي دانيد در آئين زرتشتي درخت سمبل عبادتگاه بوده است ، و وجود درختان كهنسال بر فراز بلندي ها و جويبار در نزديكي بنايي يا زيارتگاهي ، نشانه آتشكده يا نيايشگاهي بوده است و وجود سه درخت چنار كهنسال روبروي امازاده سلطان سيد نورالدين و درخت سرو در كنار امامزاده شاه علمدار در روستاي دالين اين گفته را ثابت مي نمايد.
درخت چنار سمت چپ امام زاده با قدمتي نزديك به ۱۴۰۰ سال دليل وجود قبرستان در آنجا بوده است دو درخت ديگر كه قدمت آن نزديك ۳۰۰-۲۵۰ سال حدس زده مي شود به خاطر بناي امامزاده كاشته شده است .
قدمت روستای دالین
روستای دالین یکی از قدیمیترین روستاهای ایران می باشد که قدمت ان به زمان هخامنشیان هم می رسد این روستا قبل از اسلام وهمچنین بعد از ان به پنجگاه معروف بوده و ساکنین ان تا چند قرن بعد از اسلام یعنی تا حدود قرن ۶ و ۷ هجری زرتشتی بوده اند و بعد از اسلام اوردن نام قلعه شان را به قلعه علی تغییر دادند و ظاهرا بعد از اتش زدن روستا به دست افغانها در دوران هرج ومرج ایران یعنی بعد از نادر شاه و به روایت دیگری در دوره کریم خان زند مردم این روستا نام قلعه علی را به دالین تغییر دادند.