ممقان

ممقان يکي از شهرهاي استان آذربايجان شرقي است که در بخش ممقان شهرستان آذرشهر واقع شده‌است. جمعيت اين شهر در سال ۱۳۸۵ خورشيدي بالغ بر ۱۲۵۷۶نفر بوده‌است که از اين جهت بيستمين شهر پرجمعيت استان محسوب مي‌گردد. تاريخ بنياد ممقان دقيقاً معلوم نيست؛ ولي قدمت زاويه «باباجابر» -که قديمي‌ترين اثر تاريخي اين شهر محسوب مي‌گردد- به سده هفتم هجري مي‌رسد. از آثار تاريخي ممقان مي‌توان به «آرامگاه پيرحيران»، «مسجد حاجي‌يعقوب» و «بيجووور» اشاره کرد. «آشاقي کوچه»، «امشج»، «يوخاري محله» و «مزيدلو» از مهم‌ترين محله‌هاي اين شهر به‌شمار مي‌روند.
مردمهم‌اکنون بيش‌ترِ مردم ممقان به کشاورزي، دامداري و پخت و فراوري نخود مشغول هستند و جو، خربزه، زردآلو، گندم، نخودچي و هندوانه از عمده‌ترين محصولات کشاورزي اين شهر محسوب مي‌شوند. همچنين «سوزن‌دوزي»، «جاروبافي» و «قالي‌بافي» نيز از مهم‌ترين صنايع دستي اين شهر به‌شمار مي‌روند. از جمله مشاهير شهر ممقان مي‌توان به «شيخ محمدحسن ممقاني»، «ملايوسف ممقاني» و «آيت‌الله ممقاني» اشاره کرد.
اماکن مهماز اماکن مهم اين شهر مي‌توان به «ايران‌خودرو آذربايجان»، «پارک بزرگ ايرينجي»، «دانشکده فني سما»، «دانشگاه آزاد اسلامي ممقان»، «دانشگاه پيام نور ممقان»، «دانشگاه تربيت معلم آذربايجان»، «دانشگاه جامع علمي-کاربردي ممقان»، «شهرک صنعتي شهيد سليمي»، «فولادسرام»، «مادخودرو» و «معدن دياتوميت» اشاره کرد.
وجه تسميهنقل قول‌هاي مختلفي درباره وجه تسميه ممقان ذکر شده‌است؛ از جمله اين‌که نام واقعي اين شهر «مامقان» و به‌معناي «شهر مادر قازان‌خان» بوده‌است و بعدها به «ممقان» تغيير يافته‌است. عده‌اي نيز بر اين عقيده‌اند که نام واقعي ممقان «مامغان» و به‌معناي «شهر مغان» بوده‌است. نقل قول ديگري که معقول‌تر به‌نظر مي‌رسد، حاکي از آن است که نام شهر در گذشته «مامگان» بوده‌است و پس از يورش اعراب به «مامقان» و بعدها به «ممقان تغيير پيدا کرده‌است.