موزه باستان شناسی خرم آباد

موزه باستان شناسی خرم آباد در تالارهای شمالی و غربی پیرامون حیاط دوم قلعه فلک الافلاک واقع در خیابان امام (ره) – دوازده برجی خرم آباد راه اندازی گردیده است. در موزه باستان شناسی لرستان مجموعه‌ای از سفالینه‌های دوره‌های مختلف تاریخی و پیش از تاریخ و نیز اشیاء نفیس تاریخی و فرهنگی از جمله اشیاء کلماکره به نمایش درآمده است. بازدید از موزه باستان شناسی لرستان همه روزه به جز دوشنبه ها و ایام سوگواری می‌باشد.فَلَک‌الافلاک یا دژِ شاپورخواست قلعه‌ای تاریخی در مرکز شهر خرم‌آباد در استان لرستان است. فلک‌الافلاک با نام قلعه دوازده برجی هم شناخته می‌شود. این بنا بر فراز تپه‌ای مشرف به شهر خرم‌آباد و در نزدیکی رودخانه، در مرکز شهر قرار گرفته و چشم‌گیرترین اثر تاریخی و گردشگری در این شهر است. تاریخ ساخت این قلعه به دورهٔ ساسانیان بازمی‌گردد. این بنا در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۴۸ با شماره ثبت ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
فلک‌الافلاک در لغت به معنای «سپهر سپهران» است. قلعه فلک‌الافلاک با نام‌های گوناگونی در طول زمان شناخته شده‌است. دژ شاپورخواست، سابر خواست، قلعه خرم‌آباد، دوازده برجی و کاخ اتابکان از آن جمله‌اند. قلعه خرم‌آباد از دوره قاجار به بعد با نام فلک‌الافلاک ضبط شده‌است. با توجه به اینکه ممکن است دوازده برجی، اشاره‌ای به دوازده برج فلکی باشد، ممکن است نام فلک‌الافلاک نیز از همین‌جا ریشه گرفته باشد.قدمت این قلعه به دوره ساسانیان می‌رسد. ساسانیان شهری با نام شاپورخواست در حدود منطقه کنونی خرم‌آباد ساختند که بعدها ویران شد و در حدود سده هفتم هجری خرم‌آباد فعلی به جای آن بنا گردید. گمان می‌رود که قلعه فلک‌الافلاک همان دژ شاپورخواست باشد که در دوره ساسانی کاربرد حکومتی و نظامی داشته‌است. از قرن ششم هجری پس از ساخته شدن شهر جدید خرم‌آباد این قلعه نیز به نام خرم‌آباد معروف شد و احتمالاً نام فلک‌الافلاک در دوره قاجار به آن اطلاق شده‌است.قلعه تاریخی فلک الافلاک در اواخر دهه چهل ( ۱۳۴۷ ش ) از مکانی امنیتی و نظامی به موزه آثار فرهنگی (مردم شناسی) و در دهه پنجاه ( سال ۱۳۵۴ش) با به نمایش گذاشتن آثار مفرغی بطور رسمی به موزه تبدیل شد. در مجموعه قلعه فلک الافلاک دو موزه مردم شناسی و باستانشناسی وجود دارد که از دیدنیهای خرم آباد به شمار می آیند.در سال ۷۴ در بخشی از بنای تاریخی قلعه فلک الافلاک به نمایش آثار مکشوفه از محوطه های تاریخی اختصاص یافت که به علت نبود امکانات مطلوب فنی و حفاظتی در سال ۸۵ به طور کامل تعطیل شد اما پس از ۲ سال تعطیلی در اواخر سال ۸۷ دوباره بازگشایی شد.
موزه باستانشناسی فلک الافلاک دارای ۱۲ ویترین است که به طور متوسط در هر ویترین آن بیش از ۵۰ اتر تاریخی به نمایش گذاشته شده است. مهمترین اشیا به نمایش گذاشته شده در موزه باستانشناسی فلک الافلاک آثار مکشوفه از غار کلماکره مربوط به دوره هخامنشی و قبل از آن است. بیش از ۱۲ هزار شی تاریخی در گنجینه قلعه فلک الافلاک وجود دارد. در این موزه اشیا تاریخی از جمله مفرغهای لرستان از عصر آهن تا دوره اسلامی به نمایش گذاشته شده است.این مجموعه با بهره‌گیری از ابزار و وسایل گردآوری شده از صحنه‌های واقعی زندگی روزمره مردم و چیدمان مناسب آن‌ها در ویترین‌ها منظره‌های خاطره‌انگیزی را در ذهن هر بیننده‌ای بر جای می‌گذارد. امروزه در گوشه و کنار‌ دنیا از موزه‌های معروف و معتبر گرفته تا مجموعه‌های خصوصی، آثار مفرغی لرستان در معرض دید جهانیان قرار دارند.
منابع:ایران تورینگ-خبرگزاری مهر