سرای باقری ها گرگان

سرای باقری های گرگان مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی است و در محله سرچشمه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۸۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.خانه باقری یکی از بناهای شاخص در بافت تاریخی گرگان است که نمونه‌ای ارزشمند از معماری بومی مسکونی در شهر به‌شمار می‌رود. این بنا در حدفاصل محلات نعلبندان و سرچشمه و در حاشیه جنوبی یکی از معابر اصلی و پرگذر بافت قدیم گرگان واقع است، معبری که بازار و تکیه نعلبندان را به بنای امامزاده نور و سپس تکیه سرچشمه متصل می‌سازد.
در میان خانه‌های تاریخی باقی‌مانده در شهر گرگان ، خانه باقری یکی از وسیع‌ترین و سالم‌ترین نمونه‌ها است. عرصه این بنا ۱۹۵۰ مترمربع و زیربنای مجموع فضاهای سرپوشیده آن ۱۵۵۵ مترمربع است.سرای‌ باقری ها خانه‌ای است با قدمت بیش از ۱۵۰ سال که حوض و تخت‌هایش آن را به مکانی دوست‌داشتنی و باصفا تبدیل می‌کند. خانه‌ای که گویی وقتی پا به آن می‌گذارید، وارد قرن‌های گذشته می‌شوید و استکان‌های کمر باریک کنار منوی دوست‌داشتنی و ساده‌اش، شما را از دغدغه امروز و عصر پرمشغله ارتباطات دور می‌کند. در سرای باقری ها گربه‌ای دوست‌داشتنی به نام همایون در رفت‌‌و‌آمد است. اگر عاشق گربه‌ها هستید، می‌توانید ساعتی را به نوازشش بگذرانید. البته درصورتی‌که از گربه‌ها بترسید، باز هم محدودیتی برای ورود به این عمارت نخواهید داشت.
مراقبان حال‌حاضر سرای باقری ها دقت به جزئیات را برای القای حال و هوا و صفای آن دوران به حد اعلای خود رسانده‌اند. گلدان‌های سفالی اطراف حوض که چندتایی از آن‌ها به درختان آویزان شده، جایی برای تردیدِ سفر در زمان نمی‌گذارد و شما را به جستجوی ماشین زمانِ مذکور وامی‌دارد.نزدیک این خانه امامزاده نور و سرای ‌تقوی‌ها که از دیگر خانه‌های جذاب بافت قدیمی گرگان است، واقع شده‌اند. اگر گذرتان به این محله جذاب افتاد، بازدید از تک‌تک آن‌ها وقت زیادی از شما نمی‌گیرد.
می‌توانید با عبور از بازار تاریخی نعلبندان به رسم میهمان‌های همیشگی این خانه، در فصل بهار، به همراه مشتی آلو که هنگام گذر چشمک زده، وارد خانه شوید و کنار حوض همراه لذت شنیدن صدای آب، آن را نوش‌جان کنید.
تاریخچه سرای باقری ها
سازنده اصلی این خانه حاج محمدرضا باقری و صاحب سه دنگ از این خانه است که به همراه دو برادر کوچک‌ترش حاج محمدحسین و حاج محمدرحیم باقری و همسران و فرزندانشان در این خانه زندگی می‌کردند.از حاج محمدرضا با سه ازدواج دو پسر و نه دختر، از حاج محمدرحیم با سه ازدواج چهار دختر و شش پسر، از حاج محمدحسین با یک ازدواج دو پسر و یک دختر، از سال ۱۲۴۶ در بزرگ‌ترین خانه تاریخی شمال کشور به‌دنیا آمدند. عرصه این بنا ۱۹۵۰ مترمربع و زیربنای مجموع فضاهای سرپوشیده آن ۱۵۵۵ مترمربع بوده و شامل ۷ حیاط است که عبارتند از: دو حیاط اندرونی، دو حیاط بیرونی، حیاط هشتی، حیاط مطبخ و حیاط سرطویله که در مجموع به ۴ طریق این خانه را به بیرون مرتبط می‌کند.
ازدواج‌های فامیلی در طی سال‌ها موجب گسترش ساختمان‌ها در این زمین پهناور شد و برخی از دختران و پسران نیز با خانواده‌های تقوی، فلسفی و… ازدواج کردند و از خانه خارج شدند.بدین ترتیب نخستین بافت تاریخی ثبت شده کشور به جا مانده از خانواده‌ای اصیل، ثروتمند و گسترده است که رسم مهمان‌نوازی و گشاده‌رویی را از مهم‌ترین خصلت‌های آنان ذکر کرده‌اند. همچنین این خاندان همیشه به درهای گشوده و سفره‌های رنگارنگش مشهور بوده است.محمدرضا باقری صاحب بازار بزرگ نعلبدان بوده و به دلیل نفوذ اقتصادی بالا، مشارکت جدی در مسایل اجتماعی، سیاسی زمان خود داشته است.پیشه اصلی این خاندان تجارت است و محصولاتی چون پنبه و توتون با محصولات تجاری کشور روسیه مبادله و یا خرید و فروش می‌شده و روایت شده که پس از انقلاب کبیر، اسکناس‌های روبل پنهان شده در صندوق‌های این خانه بی‌ارزش ماند.درنهایت در ۱۶مهر ۱۳۷۹ این بنای باشکوه توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری و خالی از سکنه شد. مرمت سرای باقری ها بین سال‌های ۸۴ تا ۹۰ انجام شد و به دلایل متعدد بارها در بین راه متوقف شد.
درحال حاضر بخش خصوصی با تحویل خانه از سازمان میراث فرهنگی استان گلستان در آبان ۱۳۹۵ تحت نظارت صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی موجبات مرمت اصولی و بهره‌برداری از آن در غالب مجموعه تاریخی، فرهنگی، گردشگری «سرای باقری‌ها» را فراهم کرده است.
نحوه دسترسی سرای باقری ها
آدرس :گلستان – گرگان ما بین محله نعلبندان و سرچشمه