باغ عفیف آباد شیراز

باغ عفیف آباد شیراز ،از قدیمی‌ترین باغ‌های شیراز است که در دوران صفویه بنا شده و از آن زمان یکی از گردشگاه‌های اصلی پادشاهان ایرانی بوده است. این باغ در دوران قاجاریه توسط میرزا علی خان قوام‌الملک خریداری شد، میرزا علی خان باغ پس از خرید باغ، آن را نوسازی می‌کند و عمارت دو طبقه‌ی بزرگی در وسط باغ بنا می‌کند. عمارت ساخته شده هنوز هم در باغ عفیف آباد پابرجا است و توسط ارتش جمهوری اسلامی به دو موزه‌ی سلاح‌های نظامی در طبقه‌ی اول و موزه‌ی عبرت در طبقه‌ی دوم تبدیل شده است.مساحت این باغ حدود ۱۲۷۰۰۰ مترمربع می‌باشد و در زمان صفویه به «باغ گلشن» معروف بوده است.
این باغ در آن زمان از جمله باغ‌های آباد و مهم شیراز و مقر پادشاهان وقت بوده است. یعقوب خان ذوالقدر؛ حاکم شیراز در زمان شاه عباس صفوی، در قسمتی از اراضی این باغ قلعه‌ای محکم ساخت و برای بنای این قلعه از سنگ‌های گورستان جعفرآباد و مصلی استفاده نمود. پس از صفویه این قلعه ویران شد و باغ رونق و آبادانی خود را از دست داد. در سال ۱۲۸۴ هجری قمری، به فرمان «میرزا علی‌محمد خان قوام‌الملک» عمارت باغ فعلی احداث شد. وی برای آبیاری درختان باغ قنات لیمک را که در ۱۵ کیلومتری باغ و در قصر قمشه بود، خریداری کرد. این باغ در اواخر سده گذشته به خواهرزاده قوام‌الملک به نام «عفیفه خانم» به ارث رسید و چون او بهسازی گسترده‌ای در باغ انجام داد، از آن پس باغ را «عفیف‌آباد» نامیدند.
سازنده‌ی باغ میرزا علی محمد خان قوام الملک دوم است که این باغ را در سال ۱۲۸۴ هجری قمری (۱۸۶۳ میلادی) بنا کرده است. باغ عفیف آباد در آن زمان نمونه‌ی کاملی از هنر گل‌کاری ایرانی بود که متاسفانه امروزه به بخش گل‌کاری و درختان باغ توجه زیادی نمی‌شود. دیگر آن بعد از زیبایی باغ چندان چشم نمی‌آید. اما با این وجود هنوز هم تماشای نخل‌های سر به فلک کشیده و انواع درخت‌های مرکبات در این باغ بزرگ و زیبا حس خوبی به شما می‌دهد.
باغ عفیف‌آباد در سال ۱۳۴۱ خورشیدی توسط ارتش از فرح پهلوی خریداری شد. این باغ در سال ۱۳۴۸ زیر نظر سازمان میراث فرهنگی مرمت شد و در سال ۱۳۷۰ همزمان با روز ارتش، به عنوان «موزه نظامی شماره ۲» بازگشایی شد و اکنون تحت اختیار سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران است.
با روی کار آمدن حکومت پهلوی این باغ به فرح پهلوی هدیه داده می‌شود . سرانجام در سال ۱۳۴۰ ارتش موفق می‌شود طی یک مزایده این باغ ۱۲۷.۰۰۰ متر مربعی را خریداری کند. باغ عفیف‌آباد همچنان در اختیار ارتش قرار دارد و بازدید از آن هم برای عموم آزاد است. لازم به ذکر است که موزه‌ی نظامی باغ عفیف آباد در فروردین سال ۱۳۷۰ به همت ارتش جمهوری اسلامی در این کاخ بر پا شد تا به موزه‌ی نظامی شماره ۲ کشور تبدیل شود.مجموعه‌ی باغ عفیف آباد علاوه بر محیط باغ و عمارت زیبایی که در وسط آن قرار دارد، دارای یک حمام تاریخی و یک قهوه‌خانه‌ی سنتی است که دیدن آن‌ها هم خالی از لطف نیست.
در این موزه سلاح‌های گران‌بهایی همچون تفنگ فتحعلی شاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوی، سَرپُرهای همرزمان میرزا کوچک خان جنگلی و مسلسل رئیس علی دلواری دیده می‌شود. در جلوی پلکان ورودی نیز ارابه‌ ویژه تشییع جنازه رضا شاه پهلوی و توپ فتحعلی شاه قاجار دیده می‌شود. این طبقه با ۳ پله به طبقه دوم راه دارد.
درِ ورودی باغ از چوب ساخته شده و در بخش شمالی آن واقع شده است. در پشت در، دالانی وجود دارد که اتاق‌های نگهبانان در دو سوی آن تعبیه شده است. سردرِ باغ دارای ۴ ستون گچی ساده است که دو به دو در دو سوی واقع شده و با اقتباس از طرح سرستون‌های تخت جمشید، گچبری شده است. در پیشانی درِ ورودی نقش دو شیر که گویی را در میان پنجه‌های خود گرفته‌اند، دیده می‌شود. پس از گذر از در، دهلیزی وجود دارد که سقف آن از چوب ساخته شده و با شکل‌های منظم هندسی مرتب شده‌اند. در طرف دیگر در و بر پیشانی دهلیز، مجلس تاج‌گذاری پادشاه ساسانی دیده می‌شود که بر قاب نیم‌دایره‌ای به وسیله کاشی‌های رنگارنگ قرار دارد.
ساختمان کاخ در دو طبقه ساخته شده و در آن حدود ۳۰ اتاق و تالار وجود دارد. طبقه‌ی اول کاخ امروزه به موزه‌ی نظامی تبدیل شده و در آن ادوات جنگی و اسلحه‌هایی مربوط به دوران مختلف در معرض دید بازدیدکنندگان از این موزه قرار گرفته است. اموال این موزه از ابتدایی‌ترین جنگ‌افزارها تا اسلحه‌های پیشرفته‌ی سال‌های نه چندان دور را در بر می‌گیرند که می‌تواند برای هر بیننده‌ای جذاب باشد. طبقه دوم شامل یک راهروی طویل است که در دو سوی آن اتاق‌های زیبا و تو در تو قرار دارند و در میانه این طبقه، تالار بزرگ و باشکوهی قرار دارد. این طبقه را که «موزه عبرت» می‌نامند. شامل اتاق‌های همایش، رخت‌کن، نشیمن، مطالعه، سالن پذیرایی و قمارخانه است. از اشیای باارزش این موزه فرش‌های قیمتی کف اتاق‌ها و پیانوی شخصی فرح پهلوی می‌باشد که در جشن ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی استفاده شده است.
ساختمان قهوه‌خانه‌ی سنتی باغ عفیف‌آباد به شیوه‌ی معماری ایرانی ساخته شده و حوض کوچکی وسط حیاط آن قرار دارد. در اطراف دیوار قهوه‌خانه نقش‌هایی از شاهنامه‌ی فردوسی مثل «داستان زال و سیمرغ» یا «نبرد رستم و اسفندیار» نقاشی شده‌اند. متاسفانه در حال حاضر این قهوه‌خانه کاربری تجاری دارد که از زیبایی آن کاسته است.
حمام سنتی مجموعه هم مانند تمام حمام‌های سنتی ایرانی ساخته شده و دارای دو خزینه‌ی آب سرد و آب گرم است. دیوارهای این حمام که به روشی بسیار ابتدایی مرمت و بازسازی شده‌اند با نقش‌های برجسته‌ای مثل «فرهاد در کوه بیستون» و «دیدار مردم با خسرو پرویز» پوشیده شده است. متاسفانه سبک مرمت این حمام هم حس و حال واقعی آن را از بین برده و از جذابیت آن کاسته است.
برای دسترسی به باغ عفیف آباد متاسفانه گزینه‌هایی زیادی از جهت وسایل حمل و نقل عمومی در اختیار شما قرار ندارد. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو که در حال حاضر در نزدیکی باغ عفیف آباد قرار دارد، ایستگاه چهارراه زرگری (مطهری) است که از با پیاده شدن در این ایستگاه می‌توانید به ابتدای خیابان زرگری بروید و با تاکسی‌های عبوری خود را به باغ عفیف آباد برسانید. بهترین انتخاب برای دسترسی به باغ عفیف آباد از نقاط مختلف شهر تاکسی است.
اگر با اتوموبیل شخصی به سمت باغ عفیف آباد می‌روید باید از خیابان قصردشت وارد خیابان عفیف آباد شوید و خیابان را تا انتها ادامه بدهید. در انتهای خیابان باغ عفیف آباد در سمت دیگر تقاطع عفیف آباد با ستارخان قرار دارد که برای دسترسی به پارکینگ روبروی باغ باید وارد خیابان ستارخان شوید و از اولین دور برگردان وپارد جهت مخالف بشوید. پس از طی حدود ۵۰ متر در خیابان ستارخان باید به سمت راست بپیچید تا به باغ عفیف آباد برسید.
آدرس: باغ عفیف آباد در انتهای خیابان عفیف آباد شیراز نزدیک به خیابان ستارخان قرار دارد.