روستای سنگان خاش

روستای سنگان خاش دهستانی واقع در بخش مرکزی شهرستان خاش در منطقه بلوچستان استان پهناور سیستان و بلوچستان است که به دلیل شرایط خاص آب و هوایی و موقعیت نیمه گرمسیری مناسبی که دارد از دیرباز به عنوان قطب مهم تولید انار محسوب می‌شود.یاقوت‌های دسته به دسته سنگان از نظر ظاهر، کیفیت، عاری بودن از مواد شیمیایی و طعم بسیار ایده‌آل هستند و از سایر خصوصیات این انارکه سبب شهرت آن شده می‌توان به آبدار بودن(بیش از ۵۰ درصد وزن انار)، ماندگاری بالا(تا ۱۲۰ روز) اشاره کرد. در واقع بهترین انار سیستان و بلوچستان در دهستان زیبای سنگان تولید می‌شود؛‌ منطقه‌ای که به گفته کشاورزان محلی حدود ۷ نسل است که مردمان آن به کشت انار مشغول هستند.حاصل سخاوت زمین و آسمان در این دهستان، آب و هوای خوب و خاک حاصلخیزی شده که بهترین باردهی محصول را در پی داشته است؛ باردهی هر درخت انار در این منطقه به طور متوسط بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم است و به گفته کشاورزان منطقه حدود ۲۴ نوع انار در این دهستان کشت می‌شود. محصول انار دهستان سنگان با توجه به کیفیت بالا این قابلیت را دارا است تا در بازارهای جهانی جایی برای خود باز کند. بانوان سنگانی نیز از انار محصولات متنوعی تولید می‌کنند که عمده آن شامل ادویه محلی معطر “آچار”، رب انار ارگانیک و مربای انار است.
باغات انار زیبا و گسترده این دهستان در کنار جاذبه‌های گردشگری چون سرو کهنسال و چشمه‌های آب گرم و همچنین مردمانی بسیار خونگرم و میهمان‌نواز سبب شده سالانه به ویژه در ایام تابستان گردشگرانی به این خطه سرسبز مراجعه کنند و از دیدنی‌های بکر منطقه بهره‌مند شوند؛ اما به گفته مردم محلی ظرفیت‌های سنگان تاکنون آن طور که باید به مردم کشور معرفی نشده است.
درخت کهنسال “سرو سنگان” نماد استقامت مردمان بلوچ
درخت کهنسال “سرو سنگان” نیز که به گفته مردم محلی بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت دارد، یکی از آثار ملی طبیعی این شهرستان محسوب می‌شود که همه ساله گردشگران بسیاری را جذب می‌کند. ارتفاع این درخت حدود ۳۰ متر و قطر تنه آن ۳ متر است و به گفته مردم محلی این درخت کهنسال نماد استقامت مردمان بلوچستان است.
سبزی همیشگی این درخت زیبا که در زبان محلی “زربین” نام دارد، جلوه‌ای خاص به طبیعت منطقه بخشیده است. در گذشته این درخت به عنوان زیاتگاهی بود که مردم برای زیارت به آن مراجعه می‌کردند و با بستن نخ و تکه پارچه مراد و خواسته‌های خود را از آن می‌طلبیدند. در سال ۱۳۱۰ هجری شخصی به نام “مولوی محمد عیسی” از علمای اهل سنت برای دعوت اهالی منطقه به دین اسلام به این مکان می‌آید و برای از بین بردن بدعت پرستش درخت و دورکردن مردم از شرک، ساکنان منطقه را به سوی توحید و خداپرستی فرا می‌خواند که پس از آن توسط مرحوم “حاج امیر خان کرد” در پای آن درخت مسجدی ساخته شد که مردم در آنجا به عبادت راز و نیاز با خداوند مشغول بودند و مدتی نیز به عنوان عیدگاه و مصلی مردم سنگان از آن استفاده می‌شد و اکنون این درخت در صحن مسجد روستای سنگان واقع شده است.
چشمه آب گرم “برآبک” دهستان سنگان
چشمه آب گرم برآبک دهستان سنگان در شمال کوه آتشفشانی نیمه فعال “تفتان” قرار دارد و فاصله آن تا روستای سنگان ۱۴ کیلومتر است که ۶ کیلومتر آن اتومبیل‌رو و ۸ کیلومتر بقیه پیاده‌رو است. همه خصوصیات فیزیکی آب آن نظیر سایر چشمه‌های اطراف در ارتباط با فعالیت‌های آتشفشانی گستره زیرزمینی کوهستان تفتان است.
بالا بودن مقدار دی‌اکسید سیلیسم و مزه تلخ این چشمه نشان‌‌دهنده منشأ عمیق آب آن است. آب این چشمه در ردیف آب‌های سولفات کلسیم همراه با منیزیم، با واکنش اسیدی و ولرم است. دمای آب این چشمه ۲۵ درجه سانتی‌گراد و میزان آبدهی آن یک لیتر در ثانیه است. آب این چشمه به دلیل دسترسی آسان، مورد استفاده‌ مردم روستای سنگان و دیگر مسافران مراجعه‌کننده است.
سنگان با جاذبه‌های گردشگری کم‌نظیر در انتظار حضور گردشگران
۶ هزار تن انار، محصول قابل برداشت انار در سنگان و دیگر مناطق بخش مرکزی خاش است و می‌توان گفت سنگان با برخورداری از باغات انار گسترده زیبا و جاذبه‌هایی همچون چشمه آب گرم و سرو کهن ۱۰۰۰ ساله نقطه مناسبی جهت مراجعه گردشگران است.مردم سنگان که عمده آنها از طایفه بلوچ “کرد” هستند، افرادی بسیار خونگرم و مهمان‌نواز محسوب می‌شوند که پذیرایی از میهمانان و گردشگران را افتخار خود می‌دانند و این امر را بارها در عمل اثبات کرده‌اند به نحوی که گردشگرانی که به این دهستان مراجعه می‌کنند، ابراز علاقه می کنند که باز هم بتوانند به این منطقه سفر کنند.
برگزاری جشنواره ملی “انار سنگان” در آینده نزدیک
مجتبی میرحسینی، معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: به دنبال این هستیم که با الگوگیری از جشنواره “گلاب قمصر”، جشنواره “انار سنگان” را به مدت یک هفته به صورت ملی برگزار کنیم تا تورهای گردشگری در همین زمان به مقصد سنگان تعریف شود.
وی خاطرنشان کرد: در ۲ سال اخیر جشنواره انار سنگان ۲ مرتبه در وسعت استانی برگزار شده که با استقبال خوبی از جانب مردم منطقه مواجه شد و همین امر موجب شد تا به فکر برگزاری جشنواره ملی انار سنگان در دهستان زیبای سنگان بیفتیم که بی‌شک برگزاری آن می‌تواند کمک شایانی به رشد گردشگری در این خطه زیبا از استان پهناور سیستان و بلوچستان داشته باشد.
میرحسینی با اشاره به اینکه توسعه گردشگری باعث توسعه اقتصاد و بهبود معیشت مردم می‌شود، گفت: هدف ما صرفاً برگزاری یک جشنواره نیست بلکه ارزش‌ها و برنامه‌های متنوع دیگری که در حاشیه برگزاری این جشنواره شکل می‌گیرد و نیز استفاده از همه ظرفیت‌های گردشگری سنگان برای رسیدن به اشتغال پایدار، افزایش تولید و صادرات محصولات و معرفی فرهنگ و تمدن منطقه و مهاجرت معکوس به روستاها از جمله اهداف اصلی برگزاری این جشنواره است.
تشکیل واحدهای بوم‌گردی جهت اقامت گردشگران در سنگان
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان بیان کرد: پس از تشکیل واحدهای بوم‌گردی جهت اقامت گردشگران در خانه‌های روستایی در سنگان، می‌توانیم به ایجاد دهکده گردشگری سنگان بیاندیشیم و از این طریق بهبود معیشت جامعه محلی و توسعه روستایی را شاهد باشیم.
وی افزود: امروزه لباس مردمان بلوچ که لباس شهریاران ایران زمین است، موسیقی این خطه و سایر تولیدات روستایی یک سرمایه برای جذب گردشگران محسوب می‌شود که همه این ظرفیت‌ها در دهستان زیبای سنگان گرد هم آمده‌اند.
میرحسینی تاکید کرد: البته سنگان برای تبدیل شدن به قطب گردشگری به زیرساخت‌های بیشتری نیاز دارد اما مهمان‌نوازی مردمان ما این خطه همچون دیگر نقاط استان پهناور سیستان و بلوچستان ضعف زیرساخت‌ها را پوشش داده به نحوی که دلیل دوباره آمدن گردشگران به این استان نوع رفتار و مهمانوازی سخاوتمندانه مردم بوده که در این خصیصه از دیگر نقاط کشور جلوتر است.