روستای قلات

قلات روستايي که تمام مي شودقلات روستايي با قدمت ۲۵۰۰ ساله در ۳۶ کيلومتري شمال غرب شيراز در منطقه اي سرسبز و خوش آب و هوا در کنار چشمه اي بنا شده است.در سال هاي اخير با توجه به گسترش شيراز به اين سمت، زمين هاي منطقه به مرور در بازار باغ شهر قبضه مي شوند و بافت قديم اين روستا در حال متروک شدن و نابودي است.موقعيت و تاريخچه قلات
روستاي تاريخي قلات از توابع بخش مرکزي شهرستان شيراز است، که با مختصات جغرافيايي ۵۲ درجه و ۱۹ دقيقه طول شرقي و ۲۹ درجه و ۴۸ دقيقه عرض شمالي، در ۳۶ کيلومتري شمال غرب شهر شيراز واقع شده است. ارتفاع روستاي قلات از سطح دريا ۲۰۶۵ متر است. آب و هواي آن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان سرد است.قلات،
از جمله روستاهاي تاريخي استان فارس است که قدمتي طولاني دارد. بقاياي بناهاي قديمي که تاريخ برخي از آن‌ها به قرون‌هاي پيش و بعد از اسلام مربوط مي‌شود، تاريخ استقرار انساني در اين ناحيه را به دوران‌هاي گذشته پيوند مي‌زند.مردم روستاي قلات به زبان فارسي با لهجه محلي (قلاتي) سخن مي‌گويند، مسلمان و پيرو مذهبي شيعه جعفري هستند.الگوي معيشت و سکونتبراساس نتايج سرشماري سال ۱۳۷۵، جمعيت روستاي قلات ۲۰۷۲ نفر بوده است که در سال ۱۳۸۵، به ۷۰۰۰ نفر افزايش يافته است.مشاغل اکثر مردم روستاي قلات دامداري، باغداري و فعاليت‌هاي خدماتي و صنايع دستي است. گردو، بادام، انگور، انجير، انار، زردآلو، آلو و گوجه سبز از محصولات باغي و فرآورده‌هاي لبني مانند شير، پنير، کره و کشک نيز از محصولات دامي اين روستاست. شيره انگور، رب انار و آب غوره از ديگر فرآورده‌هاي غذايي روستاي قلات است.محصولاتي از قبيل گيوه، سبد دستباف، گره (ظرف بافته شده) دولک، مشک (که براي خنک نگه داشتن آب به کار مي‌رود) و وسايل چوبي از جمله توليدات صنايع دستي اين روستاست.روستاي قلات در ناحية کوهستاني استقرار يافته و بافت مسکوني متمرکزي دارد. خانه‌هاي روستاييان به صورت پلکاني، در دامنه کوه دراک بنا گرديده و درختان بلندي آن‌ها را دربرگرفته است. مصالح به کار رفته در خانه‌هاي قديمي عمدتاً سنگ، خشت، گل، گچ و چوب است و سقف آن‌ها نيز مسطح مي‌باشد. برخي از خانه‌ها در يک طبقه و برخي ديگر در دو طبقه ساخته شده‌اند.موقعيت تفرجگاهي روستاي قلات به رونق و آباداني آن افزوده است، بطوري که در سال‌هاي اخير بناها و خانه‌هاي مدرني در اين روستا ساخته شده و سيماي قديمي روستا را دگرگون کرده است. بناهاي جديد از مصالحي مانند سنگ، سيمان، آهن و آجر در چند طبقه ساخته مي‌شوند.جاذبه‌هاي گردشگريروستاي کوهستاني قلات، چشم‌اندازها و جلوه‌هاي طبيعي زيبايي دارد. باغ‌هاي سرسبز و وسيع ميوه در داخل و اطراف روستا، به ويژه در بهار و تابستان فضاي دلپذيري براي گردشگري به وجود مي‌آورد. بافت کالبدي معماري خيره کننده کوهستاني، کوچه‌هاي يپريپيچ و خم که جويبارهاي زلالي نيز در ميان آن‌ها جاري است، جذابيت منحصر به فردي به اين روستا بخشيده‌اند.آبشارهاي سه گانه روستاي قلات که از ميان صخره‌ها سرازير مي‌شود، از جاذبه‌ها و زيبايي‌هاي طبيعي روستاي قلات به شمار مي‌آيد. حواشي رودخانه‌هاي شب شتري و چشمه انجيري، با پوششي از گياهان خودرو، گل‌هاي وحشي و گياهان دارويي بودمادران، ختمي، آويشن، پونه، مرزه و … از جاذبه‌هاي کم نظير روستاي قلات محسوب مي‌شوند.کليساي قديمي روستا که معماري سنگي و جالب توجهي دارد، در ميان درختان بلند کوچه‌هاي آرام روستا به جا مانده است. اين کليسا که در گذشته عبادتگاه مسيحيان ساکن در روستا بوده است، اينکه به دليل مهاجرت آنان رو به تخريب گذاشته است.تفرج‌گاه‌هاي معروف شب شتري و چشمة انجيري که در فصول بهار و تابستان با سرسبزي و طراوت جلوه خاصي مي‌يابند، گردشگران بسياري به به سوي خود جلب مي‌کنند.آسياب‌هاي آبي، گورستان قلات و نوع حجاري و حکاکي سنگ‌هاي آن، بازار قديمي و سنگ فرش شده، قلعه قزل ارسلان و ديگر جاذبه‌هاي گردشگري روستاي قلات در زمره ثروت‌هاي طبيعي و تاريخي روستا به شمار مي‌روند.مردم روستاي قلات در ايام ويژه‌اي از سا لمثل نوروز، سيزده به در و چهارشنبه سوري بهجشن و شادي مي‌پردازند. در ايام عزاداري به ويژه در روزهاي تاسوعا و عاشورا، به سوگ مي‌نشينند و در مکان‌هاي مذهبي به عزاداري و احسان مي‌پردازند.مردم روستاي قلات غالباً در مراسم جشن و سرور و به ويژه در عروسي‌ها از پوشاک عشاير قشقايي استفاده مي‌کنند.موسيقي مورد علاقه مردم روستاي قلات، همان موسيقي رايج در نواحي روستايي استان فارس است.واشنگ نوعي هم آوايي است که توسط زنان روستا در عروسي‌ها اجرا مي‌شود. ضرب، ويلون، دهل و سرنا از سازهاي مورد استفاده مردم روستاي قلات است.شش خانه و سنگ بازي که در لهجه قلاتي لنج بنجک ناميده مي‌شود، از بازي‌هاي مورد علاقه کودکان روستاي قلات است. چوب بازي که ترکه بازي هم خوانده مي‌شود از بازي‌هايي است که در مراسم عروسي اجرا مي‌شود. ترنه بازي نيز از ديگر بازي‌هاي متداول روستاست و اغلب مردان در فصل بهار به آن مي‌پردازند.کشک پياز، کشک گردو، عدسي، کله پاچه و آش رشته از غذاهاي محلي رايج در اين روستاست.دسترسي: روستاي قلات در فاصله ۱۵ کيلومتري شيراز قرار دارد و با جاده آسفالت قابل دسترسي است.
****************
موقعيت و تاريخچهروستاي تاريخي قلات از توابع بخش مرکزي شهرستان شيراز است، که با مختصات جغرافيايي ۵۲ درجه و ۱۹ دقيقه طول شرقي و ۲۹ درجه و ۴۸ دقيقه عرض شمالي، در ۱۵ کيلومتري شمال غرب شهر شيراز واقع شده است. ارتفاع روستاي قلات از سطح دريا ۲۰۶۵ متر است. آب و هواي آن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان سرد است.قلات، از جمله روستاهاي تاريخي استان فارس است که قدمتي طولاني دارد. بقاياي بناهاي قديمي که تاريخ برخي از آن‌ها به قرون‌هاي پيش و بعد از اسلام مربوط مي‌شود، تاريخ استقرار انساني در اين ناحيه را به دوران‌هاي گذشته پيوند مي‌زند.مردم روستاي قلات به زبان فارسي با لهجه محلي (قلاتي) سخن مي‌گويند، مسلمان و پيرو مذهبي شيعه جعفري هستند.الگوي معيشت و سکونتبراساس نتايج سرشماري سال ۱۳۷۵، جمعيت روستاي قلات ۲۰۷۲ نفر بوده است که در سال ۱۳۸۵، به ۷۰۰۰ نفر افزايش يافته است.مشاغل اکثر مردم روستاي قلات دامداري، باغداري و فعاليت‌هاي خدماتي و صنايع دستي است. گردو، بادام، انگور، انجير، انار، زردآلو، آلو و گوجه سبز از محصولات باغي و فرآورده‌هاي لبني مانند شير، پنير، کره و کشک نيز از محصولات دامي اين روستاست. شيره انگور، رب انار و آب غوره از ديگر فرآورده‌هاي غذايي روستاي قلات است.محصولاتي از قبيل گيوه، سبد دستباف، گره (ظرف بافته شده) دولک، مشک (که براي خنک نگه داشتن آب به کار مي‌رود) و وسايل چوبي از جمله توليدات صنايع دستي اين روستاست.روستاي قلات در ناحية کوهستاني استقرار يافته و بافت مسکوني متمرکزي دارد. خانه‌هاي روستاييان به صورت پلکاني، در دامنه کوه دراک بنا گرديده و درختان بلندي آن‌ها را دربرگرفته است. مصالح به کار رفته در خانه‌هاي قديمي عمدتاً سنگ، خشت، گل، گچ و چوب است و سقف آن‌ها نيز مسطح مي‌باشد. برخي از خانه‌ها در يک طبقه و برخي ديگر در دو طبقه ساخته شده‌اند.موقعيت تفرجگاهي روستاي قلات به رونق و آباداني آن افزوده است، بطوري که در سال‌هاي اخير بناها و خانه‌هاي مدرني در اين روستا ساخته شده و سيماي قديمي روستا را دگرگون کرده است. بناهاي جديد از مصالحي مانند سنگ، سيمان، آهن و آجر در چند طبقه ساخته مي‌شوند.جاذبه‌هاي گردشگريروستاي کوهستاني قلات، چشم‌اندازها و جلوه‌هاي طبيعي زيبايي دارد. باغ‌هاي سرسبز و وسيع ميوه در داخل و اطراف روستا، به ويژه در بهار و تابستان فضاي دلپذيري براي گردشگري به وجود مي‌آورد. بافت کالبدي معماري خيره کننده کوهستاني، کوچه‌هاي پرپيچ و خم که جويبارهاي زلالي نيز در ميان آن‌ها جاري است، جذابيت منحصر به فردي به اين روستا بخشيده‌اند.آبشارهاي سه گانه روستاي قلات که از ميان صخره‌ها سرازير مي‌شود، از جاذبه‌ها و زيبايي‌هاي طبيعي روستاي قلات به شمار مي‌آيد. حواشي رودخانه‌هاي شب شتري و چشمه انجيري، با پوششي از گياهان خودرو، گل‌هاي وحشي و گياهان دارويي بودمادران، ختمي، آويشن، پونه، مرزه و … از جاذبه‌هاي کم نظير روستاي قلات محسوب مي‌شوند.کليساي قديمي روستا که معماري سنگي و جالب توجهي دارد، در ميان درختان بلند کوچه‌هاي آرام روستا به جا مانده است. اين کليسا که در گذشته عبادتگاه مسيحيان ساکن در روستا بوده است، اينکه به دليل مهاجرت آنان رو به تخريب گذاشته است.تفرج‌گاه‌هاي معروف شب شتري و چشمة انجيري که در فصول بهار و تابستان با سرسبزي و طراوت جلوه خاصي مي‌يابند، گردشگران بسياري به به سوي خود جلب مي‌کنند.آسياب‌هاي آبي، گورستان قلات و نوع حجاري و حکاکي سنگ‌هاي آن، بازار قديمي و سنگ فرش شده، قلعه قزل ارسلان و ديگر جاذبه‌هاي گردشگري روستاي قلات در زمره ثروت‌هاي طبيعي و تاريخي روستا به شمار مي‌روند.مردم روستاي قلات در ايام ويژه‌اي از سا لمثل نوروز، سيزده به در و چهارشنبه سوري بهجشن و شادي مي‌پردازند. در ايام عزاداري به ويژه در روزهاي تاسوعا و عاشورا، به سوگ مي‌نشينند و در مکان‌هاي مذهبي به عزاداري و احسان مي‌پردازند.مردم روستاي قلات غالباً در مراسم جشن و سرور و به ويژه در عروسي‌ها از پوشاک عشاير قشقايي استفاده مي‌کنند.موسيقي مورد علاقه مردم روستاي قلات، همان موسيقي رايج در نواحي روستايي استان فارس است.واشنگ نوعي هم آوايي است که توسط زنان روستا در عروسي‌ها اجرا مي‌شود. ضرب، ويلون، دهل و سرنا از سازهاي مورد استفاده مردم روستاي قلات است.شش خانه و سنگ بازي که در لهجه قلاتي لنج بنجک ناميده مي‌شود، از بازي‌هاي مورد علاقه کودکان روستاي قلات است. چوب بازي که ترکه بازي هم خوانده مي‌شود از بازي‌هايي است که در مراسم عروسي اجرا مي‌شود. ترنه بازي نيز از ديگر بازي‌هاي متداول روستاست و اغلب مردان در فصل بهار به آن مي‌پردازند.کشک پياز، کشک گردو، عدسي، کله پاچه و آش رشته از غذاهاي محلي رايج در اين روستاست.دسترسي: روستاي قلات در فاصله ۱۵ کيلومتري شيراز قرار دارد و با جاده آسفالت قابل دسترسي است.
توی قلات یک کلیسای نیمه‌مخروبه هم هست
آن گنبدی که بالای شیروانی می‌بینید، زمانِ آبادانی کلیسا صلیب بوده و اگر دقت کنید می‌بینید که برای ساختن گنبد قسمتی از ورق شیروانی را بریده‌اند.خوب بعضی از روستاهای ایران جمعیت مسیحی (معمولا ارمنی) قدیمی دارند. قلات جزو این روستاها نیست و مسیحیانش مسلمانان سابقی هستند که در همین قرن خورشیدی به مسیحیت گرویده‌اند. باعث و بانی تغییر دین هم یکی از بزرگان روستا بوده به نام «عبدالمسیح».خود عبدالمسیح هم قبلا مسلمان بوده و «عبدالعلی» نام داشته و بعدها (فکر می‌کنم بعد از ازدواج با همسر مسیحی‌اش) به مسیحیت گرویده است. این نمایی از خانه‌ی عبدالمسیح است که مدتی بعد از درگذشتش فروخته شده و خانواده‌اش مهاجرت کرده‌اند به انگلیس.