توضیحات
قِشم بزرگترین جزیره خلیج فارس و بزرگترین جزیره غیر مستقل دنیاکه در موقعیت سوق‌الجیشی برخوردار است این جزیره در دوران ساسانیان ابرکاوان نام داشته‌است.که جزو استان هرمزگان ایران است.
اين جزيره از شمال به شهر بندرعباس، مرکز بخش خمير و قسمتى از شهرستان بندر لنگه، از شمال‌شرقى به جزيره‌ى هرمز، از شرق به جزيره‌ى لارک، از جنوب به جزيره‌ى هنگام و از جنوب غربى به جزاير تنب بزرگ و کوچک و بوموسى محدود مى‌گردد. فاصله جزيره‌ى قشم (از بندر قشم) تا بندرعباس ۸/۱۰ مايل (۲۰ کيلومتر)، تا بندر هرمز ۷۲/۹ مايل (۱۸ کيلومتر)، جزيره لارک (تا مرکز دهستان لارک) ۸۵/۴ مايل (۹ کيلومتر)، تا جزيره بوموسى ۰۱/۸۸ مايل (۱۶۳ کيلومتر) و جزيره تنب بزرگ ۵۵/۶۱ مايل (۱۱۴ کيلومتر) است.
نزديک‌ترين بندر در ساحل اصلى کشور به جزيره‌ى قشم، بندرعباس است که فاصله آن تا محل سربندر قشم ۸/۱۰ مايل دريايى (۲۰ کيلومتر) است. نزديک‌ترين فاصله اين جزيره به ساحل اصلى کشور، در دماغه‌ى شمالى جزيره، در محل بندر لافت (در جزيره‌ى قشم) تا آبادى پل، مرکز دهستان خمير (در ساحل اصلى کشور) که فاصله آن در حدود يک مايل دريايى (۱۸۰۰ متر) بوده و در آينده محل احداث پل خليج فارس خواهد بود. جزيره‌ى قشم در شمال داراى دماغه‌هاى قشم، لافت و باسعيدو و در جنوب دماغه ديرستان است.منطقه آزاد قشممساحت جزيره ۱۴۹۱ کيلومترمربع، حدود ۵/۲ برابر دومين جزيره بزرگ خليج فارس يعنى بحرين است.
۳۰۰ کيلومتر از جزيره قشم به منطقه آزاد اختصاص داده شده استمنطقه مناسب براي ذخيره سازي کالا، ترانزيت و حمل و نقل مجدد به آسياي ميانه و قفقاز با راه آهن و راه شوسهمنطقه مناسب براي تمامي صنايع و در هر رشته صنعتيبه علت داشتن کرانه هاي عميق مناسب براي تآسیسات سوختگيري و ارائه خدمات به کشتي هاي اقيانوس پيماداراي امکانات بالقوه براي صنايع بيوتکنولوژيکدر حال حاضر داراي يک مرکز پژوهش در زمينه تمامي انواع جلبک ها و محصولات ديگر دريايي براي توليد مواد اوليه غذايي، دارويي و آرايشي و صنايع وابسته به علت نزديکي به منابع نفت و گاز اين منطقه براي فعاليت در تمامي رشته هاي صنعتي نفت و گاز و پتروشيمي و خدمات وابسته مناسب استجنگلهاي منحصر به فرد حرا و پرندگان مهاجر، اکوسيستم زيبايي را براي ايجاد مکانهاي توريستي و جلب توريست ها فراهم کرده است.
وجه تسميه قشم
قشم نام امروزى جزيره و نام شهر بندرى جزيره‌اى است در آب‌هاى خليج فارس. اين جزيره در منابع اسلامى، تا حدود سده دهم هجرى، به نام‌هاى ديگرى مانند کاوان يا بنى‌کاوان و لافت شهرت داشته است. مسعودى در مروج‌الذهب، (نوشته‌اى از اوايل سده‌ى چهارم هجرى)، در شرح جزاير خليج فارس مى‌نويسد: «از آن جمله جزيره لافت است که آن را جزيره بنى‌کاوان گويند».
مؤلف کتاب حدودالعام نيز از اين جزيره به نام «لافت» نام مى‌برد و مى‌نويسد: «اندرو شهرى خرم است مراو را لافت خوانند» و «اين جزيره برابر پارس است».
دمشقى در نخبه‌الدهر، (از سده هشتم هجرى)، اين جزيره را «لافت» و «بنى‌کاوان» مى‌خواند و آن را از جزاير آباد آن زمان دانسته است.
از دوره صفوى (۹۰۷-۱۱۴۸ ه. ق) به اين سو، از اين جزيره با نام «قِشْم»، يا به گويش سواحل‌نشينان «کِشم»، در منابع جغرافيايى و تاريخى ياد کرده‌اند. در ميان عرب‌هاى منطقه، اين جزيره به نام «جزيره‌الطويله» و در ميان فارس‌ها به نام «جزيره‌ى دراز» معروف بوده است.
برخى کيش را که اکنون نام جزيره ديگرى در خليج فارس است و آن را قيس مى‌ناميدند، نام جزيره قشم دانسته‌اند و گفته‌اند چون شکل اين جزيره شبيه تَرْکَش (يا تيردان) است آن را کيش که به اين معناست، خوانده‌اند.
در برهان قاطع، کيش نام شهرى در جزيره‌اى مشهور به هرمز آمده و در وجه تسميه آن چنين نوشته شده است: «چون بر بلندى‌هاى اطراف هرموز برمى‌آيند مانند کيش که ترکش باشد به نظر مى‌آيد». مؤلف برهان قاطع، ظاهراً جريزه هرمز را با قشم يکى گرفته است.
مؤلف آنندراج نام اين جزيره را کيش و آن را همان جزيره‌ى دراز خوانده است و مى‌نويسد چون از دور به آن نظر کنند به ترکيب کيش ـ يعنى جاى تير ـ نمايد.
اعتمادالسلطنه نيز در مرآه‌البلدان مى‌نويسد: «جزيره‌ى قشم يا کيش که آن را باسعيدو (نام خور و بندرى در بن غربى جزيره) هم مى‌گويند. چون شبيه به ترکش، يعنى جعبه‌ى تير است. آن را به فارسى کيش گفته‌اند.»
قشم در لغت‌نامه دهخدا به معانى زير آمده است: «سرشت که مردم بر آن آفريده، طبيعت، آبراهه‌ى تنگ در رودبار يا در زمين يا آبراهه‌ى مطلق، تن و پيکر، جسم، گوشت پخته، سرخ‌شده، پيه، بن و نژاد، اصل، حال و هيأت.»
در ميان معانى فوق «طبيعت» به خاطر زيبايى‌هاى طبيعى، خدادادى و بهشت‌گونه جزيره قشم و نيز «آبراهه» به سبب وجود مسيل و آبراهه‌هاى بسيار که بر اثر ريزش باران‌هاى سيل‌آسا و کوتاه مدت و يا در نتيجه دخالت انسان‌ها در جزيره به وجود آمده است، بيشتر مناسب جزيره قشم امروزى است.
معرفی منطقه آزاد قشمجزيره قشم، واقع در تنگه هرمز، از وضعيت خاص بين خليج فارس و اقيانوس هند بهره مي برد. مرز آبراهي تمامي كشورهاي حاشيه ( ايران، عراق، كويت، عربستان سعودي، بحرين، قطر، امارات متحده عربي و عمان) تقريبا از سواحل جنوبي آن عبور مي كند و تمام ترافيك هوائي شرق و غرب از فراز آسمان قشم مي گذرد. جزيره با تمام خصوصياتش، دريچه اي است به خليج فارس. بنابراين قشم بر بلنداي كانالي ايستاده است كه حجم وسيعي از نفت و گاز جهان هميشه و براي ۱۰۰ سال آينده، از آنجا منتقل مي شود. همين موقعيت خاص است كه قشم را از ساير جزيره هاي خليج فارس متمايز مي نمايد.
جمعيت و تركيب جنسي آناز نتايج فاز اول طرح جامع آمارگيري چنين برمي آيد كه جزيره قشم در پايان سال ۱۳۸۰ اندكي بيش از ۸۱ هزار نفر (۸۱۰۹۶ نفر) جمعيت داشته است. از اين جمعيت ۴۲۳۰۸ نفر مرد و ۳۸۷۸۸ نفر زن بوده اند. نسبت جنسي جمعيت برابر ۱۰۹ مرد به ازائ ۱۰۰زن مي باشد.
تركيب سني جمعيتجواني جمعيت از عمده ترين و بارزترين ويژگي هاي جمعيتي جزيره قشم است. بر اساس آمار حدود يك چهارم جمعيت (۸۱/۲۴) زير سن ۱۰ سال هستند و سن بيش از نيمي از جمعيت(۵۳ درصد) به ۲۰ سال نيز نمي رسد. در عوض سهم افراد ۵۰ ساله و بيشتر در كل جمعيت بسيار پائين است و به ۹ درصد هم نمي رسد(۷۵/۸). اندكي بيش از يكدهم جمعيت نيز(۶۷/۱۱ درصد) در سنين بالاتر از ۴۵ سال هستند. ميانگين جمعيت در جزيره قشم به كمتر از ۲۳ سال مي رسد.
دين و تابعيتاكثريت قريب به اتفاق(۹۹/۹۹ درصد) ساكنين جزيره قشم مسلمانند به طوريكه در كل جزيره فقط ۱۱ نفر غير مسلمان سكونت دارند كه مسيحي و زرتشتي هستند.
سواد و تحصيلاتاز ۸۱۰۹۶ نفر جمعيت جزيره قشم، ۶۹۳۴۰ نفر در سنين ۶ سالگي و بيشتر هستند. از افراد اخير تعداد ۵۵۴۱۳ نفر باسواد و ۱۳۹۲۷ نفر بي سوادند. بر اين اساس ميزان باسوادي در جمعيت بالاي ۶ ساله و بيشتر به حدود ۸۰ درصد مي رسد.
تاریخچه شکل گیری منطقه آزاد قشمقرار گرفتن جزيره قشم در تنگه استراتژيک هرمز، سبب ساز تاريخ پر نشيب و فرازى براى آن از دوره عيلاميان تا عصر حاضر بوده است که بى‌ترديد آزاد سازى جزيره از استيلاى بيگانگان توسط امامقلى خان (سردار ظفرمند عصر صفويه) از نقطه هاى درخشان تاريخ جزيره است و آنگاه انتخاب قشم به عنوان منطقه آزاد صنعتى تجارى در سال ۱۳۶۹ توسط دولت جمهورى اسلامى ايران که به درستى مى‌بايد آن را عصر نوزايش جزيره محسوب داشت.
نقشه منطقه و راه ها منطقه آزاد قشم
راه آهنبا توجه به گسترش سريع تجارت در آسيا ومبادلات بين آسيا و اروپا شكل گيري پتانسيل رشد اقتصادي كشورهاي آسياي مركزي و ساير كشورهاي همجوار با ايران و منطقه خليج فارس، امكان فعاليتهاي ترانزيتي از بندر بزرگ كاوه به سرزمين اصلي و در مسير ترانزيت كالا اتصال شبكه حمل و نقل عظيم دريايي به كشورهاي همجوار و آسياي ميانه را ميسر خواهد نمود و ساخت اتوبان و ريل راه آهن موجب اتصال بيش از ۱۵ كشور از طريق مرز زميني و هوايي تواما خواهد شد.در مرحله اول، اجراي ۱۳۰ كيلومتر جاده اتوبان و ريل راه آهن كه بندر كاوه در منطقه شمالي قشم را به شبكه سراسري جاده اي و ريل راه آهن داخل كشور متصل خواهد نمود. پيش بيني شده كه صنايع سنگين به عرضه كالاهاي حمل شده توسط راه آهن وابسته بوده و فرض براينست كه بيشتر كالاهاي سنگين خشك از طريق راه آهن و بقيه با كشتي حمل مي شود.در مرحله نهايي، چهار محوطه راه آهن مورد نياز خواهد بود كه در محوطه نزديك به منطقه صنعتي شمال روستاي ” پي پشت“ در شمال جزيره قشم واقع خواهد شد و در محوطه ديگر بايد در نزديكي منطقه صنعتي جنوب در ضلع جنوبي جزيره قرار داشته باشد. طرح راه آهن شامل يك مسير تك خطي بين بندرعباس و منطقه صنعتي قشم است كه داراي تقاطع هايي با ظرفيت كافي است. ولي زمين هايي كه براي كشيدن خط آهن درنظر گرفته مي شود بايستي ظرفيت دوخطي شدن راه آهن را داشته باشد و در آنها فضاي كافي براي ايجاد تقاطع هاي دايره اي در مورد لزوم درنظرگرفته شده باشد. اصل كلي اين است كه خطوط آهن از يك طرف وارد قطعه زمين هاي صنعتي مي شوند و جاده از طرف ديگر. به تأثير راه آهن به عنوان يك مانع نيز بايد توجه كافي مبذول شود.اتوبان داراي ۲ باند رفت و برگشت بوده كه در راستاي توسعه فعاليتهاي تجاري صنعتي جزيره است. ترانزيت كالا از بندر بزرگ كاوه به كشورهاي همجوار و آسياي ميانه در جهت پيوستن به كريدور شمال- جنوب براي كشتي هاي بالاي ۷۰ هزار تن، كل پروژه را توجيه پذير مي كند.
بزرگراهمحققان پيشنهاد ساخت يك بزرگراه به موازات ريل راه آهن داده اند تا امتدادي باشد بر كريدور شمالي جنوبي، اين بزرگراه از شهر قشم به سمت غرب آغاز شده و حدود ۱۴ كيلومتري از آن ساخته شده است. يك جاده كمربندي به دور جزيره نقش مهمي در پيشرفت جزيره ايفا خواهد كرد.
اطلاعات كلي پروژهبا توجه به گسترش سريع تجارت در آسيا و مبادلات بين آسيا و اروپا شكل گيري پتانسيل رشد اقتصادي كشورهاي آسياي مركزي و ساير كشورهاي همجوار با ايران و منطقه خليج فارس، امكان فعاليتهاي ترانزيتي از بندر بزرگ كاوه به سرزمين اصلي و در مسير ترانزيت كالا اتصال به شبكه حمل و نقل عظيم دريايي به كشورهاي همجوار و آسياي ميانه را ميسر خواهد نمود، اين موضوع ، ساخت ” پل خليج فارس“ را از لحاظ اقتصادي توجيه پذير و از لحاظ استراتژيكي حياتي مي سازد. ساخت پل مذكور موجب اتصال بيش از ۱۵ كشور از طريق مرز زميني و هوايي تواما خواهد شد.موقعيت جغرافيايي خليج فارساين پل در تنگه خوران، كه كمترين فاصله بين جزيره قشم و سرزمين اصلي است، بين بندر لافت و پهل ( بندر لافت در جزيره) و ( بندر پهل در سرزمين اصلي) قرار گرفته است.
مشخصات فنيپل خليج فارس داراي چهار باند اتومبيل رو ( دو خط رفت و دو خط برگشت) و يك خط قطار است.عرض پل، در حدود ۲۲ متر و طول آن در حدود ۲۶۶۰ مترعمق آب، در اين بخش از صفر تا ۳۵ مترنوع آب باخورندگي بسيار بالا و داراي يون آزاد كلردهانه پل، از ۱۰۵ الي ۱۲۰ مترپايه ها ، كيسون و يا شمع بتوني درجا
بررسی موارد - 0
ارسال بررسی
برای ارسال نظر خود ابتدا وارد شوید یا ثبت نام کنید.
