غار بتو

این غار در نزدیکی روستای چرمه در ۱۲ کیلومتری مرکز شهر سرایان واقع است. در نزدیکی این غار زیارتگاه پیراباذر از اماکن تفریحی و زیارتی شهرستان سرایان قرار دارد. برای پیمایش این غار تجهیزات پیشرفته غارنوردی مورد نیاز می‌باشد. قندیل‌های زیبای آهکی به اشکال مختلف، حوضچه‌های آب معدنی، بلورهای زیبای کوارتز و کلسیت از شگفتی‌های داخل غار می‌باشند. پس از دهانه غار یک محوطه ۵۰ متری قرار دارد که در انتهای آن چاهی به عمق حدوداً ۲۵ متر به خوبی قابل رؤیت است. این غار دارای دو دهانه می‌باشد. دهانه ورودی «اژدها» نامیده می‌شود و دهانه خروجی که بسیار مخوف و عظیم است، «بتو» نام دارد.
غار دريك جبال صخره اي واقع مي باشد كه از سنگ هاي آهكي و رسوبي تشكيل شده است.اين غار آهكي داراي مجموع فرود ۴۰۰ متر و به عمق حدود ۳ كيلومتر دراز است . پس از ورود به غار به يك سالن ۵۰ متري وارد مي شويم كه در انتهاي آن دهنه چاه اول به خوبي نمايان مي باشد.عمق اين چاه درحدود ۲۵ متر است. دراين جا متوجه تونلي مي شويم كه با شيب نسبتا ملايمي به سمت راست و پايين غار امتداد مي يابد. پس از طي حدود ۲۰ متر مسير با منظره سنگ هاي عظيمي روبرو مي شويم كه به صورت غلطان برروي يكديگر قرار گرفته و در زير آن دهنه چاه بزرگ دوم قرار دارد.پس از حدود ۲۰متر وارد قسمت دوم اين چاه مي شويم .مسيرهاي منشعب عبارت از ۳تونل (خروجي، استلاگيت وتونل بن بست ) است.اكتشاف اين غارتوسط سيد احمد رونقي وتيم شبكه ملي زيست محيطي كشور نمايندگي خراسان جنوبي انجام شده واين كار بالغ بر ۱۰۰ميليون ريال هزينه در برداشته است.اين هزينه توسط حمايت هاي مردمي و بخش خصوصي تامين شده كه نصف اين مبلغ صرف خريد تجهيزات فني و پيشرفته غار نوردي شده است.به داخل تونل استلاگميت مي رويم.اين مسير از يك دالان تنگ و باريك به سمت يك چاه بزرگ كه ورودي يك تالار جديد وكشف نشده مي باشد امتداد مي يابد.پس از پشت سرگذاشتن چند چاه به دهانه چاه آخر كه در واقع سقف غار بتون درقسمت انتهايي مي باشد ، مي رسيم .البته اين قسمت از غار بسيار تو در تو بوده و ما به زحمت بسيار و با كمك اثرات فضله پرندگان ونور خورشيد توانستيم دهانه خروجي را پيدا كنيم.پس ازطي مسافت مقداري از مسير به صورت سنگنوردي در ابتداي دهنه از آن خارج مي شويم.يكي از نكات جالب، وجود گياهي بود كه در مقابل نور چراغ حالت فلورسنت به خود مي گرفت ونور منتشر مي كرد.پس از رسيدن به سالن بزرگ انتهايي كه داراي استلاگميت هاي بسياري بود وارد تونل حوضچه مي شويم ، درآنجا آب بسيار سرد است.دريكي از چاه ها حوضچه اي خشك شده بود كه كف آن از بلورهاي سفيد و زيبا مفروش شده است.حدود ۳۵۰ متر در عمق غار پايين مي رويم.حدود ۳ كيلومتر مسير آن را به صورت راهپيمايي طي كرده بوديم كه در نوع خود يك ركورد بي نظير به حساب مي آمد.به اين صورت اكتشاف كامل غار اژدها انجام شد.درداخل اين غار مي توان انواع تزئينات آهكي از قبيل استلاگميت ، استلاگميت (لوله اي ، ميله اي ، گل كلمي و…) حوضچه هاي آب معدني ، بلورهاي زيباي كوارتز و كليست و پديده بي نظير وكمياب مرواريد غار را مشاهده نمود.غار اژدها درواقع دومين غار عميق و اورست غارهاي شرق كشور محسوب مي شود كه با همكاري اداره كل حفاظت محيط زيست كارشناسي هاي لازم در آن انجام شده است.