شهر خرم آباد

استان لرستاناستان لرستان با وسعت حدود ۲۸۵۵۹ كيلومتر مربع در غرب ايران قرار گرفته است.اين استان، از شمال به استان‌هاي مركزي و همدان؛ از جنوب به استان خوزستان؛ از شرق به استان اصفهان واز غرب به استان‌هاي كرمانشاه و ايلام محدود است. اشترانكوه با چهار هزار و پنجاه متر ارتفاع بلندترين نقطه استان لرستان است.پست‌ترين نقطه آن در جنوبي‌ترين ناحيه استان واقع شده و حدود ۵۰۰ متر از سطح درياي آزاد ارتفاع دارد. بر اساس آخرين تقسيمات كشوري در سال۱۳۷۵ استان لرستان داراي نه شهرستان، ۱۰ شهر، ۲۰ بخش، ۸۱ دهستان و ۲۸۴۲ آبادي داراي سكنه بوده و مركز آن شهر خرم‌آباد است. شهرستان‌هاي استان عبارتند از: خرم‌آباد، بروجرد، اليگودرز، دورود، ازنا، كوهدشت، دلفان، سلسله و پل‌دختر.
شهر خرم آبادخرم آباد مركز شهرستان خرم آباد و نيز مركز استان لرستان است. . شهر در ارتفاع ۱۱۴۷/۸متري از سطح دريا و در ميان دره‌هاي زاگرس قرار دارد. فاصله خرم آباد تا بروجرد ۱۱۰ كيلومتر، تا تهران ۴۹۰ كيلومتر و تا اهواز ۳۹۰ كيلومتر است. خرم آباد بر سر شاهراه تهران-خوزستان قرار گرفته و داراي اهميت ارتباطي و راهبردي استخرم‌آباد مركز شهرستان خرم‌آباد و استان لرستان است. اين شهرستان از شمال به شهرستان سلسله، از شمال‌ شرق به شهرستان بروجرد، از شرق به شهرستان‌هاي دورود و اليگودرز، از جنوب به شهرستان انديمشك و از غرب و جنوب غرب به شهرستان‌هاي كوهدشت، دوره و پلدختر محدود مي‌شودآب و هوااين شهر داراي آب و هوايي معتدل و نيمه مرطوب است، وجود منابع آب‌هاي زير زميني و چشمه‌هاي درون شهر از نكات قابل توجه در جغرافياي شهر خرم‌آباد استسوغاتاز مهمترين ره‌آوردهاي خرم‌آباد مي‌توان به نوعي نان محلي به نام نان ساجي، لبنيات، كاك، ترخينه و عسل اشاره كرد. همچنين مي‌توان گليم، جاجيم و صنايع چوبي را به عنوان ديگر ره‌آوردهاي اين شهر به شمار آورد.
خُرَم‌آباد بیست و دومین شهر پرجمعیت ایران و مرکز استان لرستان است. شهر در ارتفاع ۱۱۴۷،۸ متری از سطح دریا و در میان دره‌های زاگرس قرار دارد. دره خرم آباد به طول ۱۵و عرض ۱۲کیلومتر با ارتفاع ۱۱۷۰ متر از سطح دریا در طول جغرافیایی ۴۸ ۲۱ و عرض جغرافیایی ۳۰ ۳۲ در مرکز استان لرستان واقع شده است.دره خرم آباد دارای چشمه های آب و هوای دلپذیر می باشد و موقعیت طبیعی ممتاز و مواهب خدادادی در این دره سبب سکونت انسان های اولیه در غارهای پنج گانه پیش از تاریخ شده است . فاصله خرم‌آباد تا تهران ۴۹۰ کیلومتر است و به دلیل قرار گرفتن در مسیر تهران – جنوب دارای اهمیت ارتباطی و راهبردی است.همچنین چشمه ها، سراب های فراوان، دریاچه دل انگیز کیو در مرکز شهر و موقعیت ارتباطی آن در گذشته به عنوان راه مواصلاتی غرب به جنوب، این شهر را در زمره یکی از شهرهای توریستی و زیبای ایران قرار داده است. آزادراه شماره پنج ایران از این شهر عبور می‌کند . خایدالو نام باستانی خرم‌آباد بوده و شهر شاپورخواست به دستور شاپور اول ساسانی بر خرابه‌های آن و در حدود محل کنونی شهر خرم‌آباد ساخته شده است. آثار به جای مانده نشان می‌دهد خرم‌آباد یکی از شهرهای مهم غرب ایران در دوره ساسانیان بوده است. فلک‌الافلاک یا دژشاپورخواست از آثار به جای مانده دوره ساسانیان نماد این شهر است . خرم‌آباد همچنین یکی از پایتخت‌های هزاراسپیان و آل حسنویه بوده است.تاریخ سکونت در شهر خرم آبادشهری که امروزه به نام خرم‌آباد نام برده شده‌ است، از نخستین سکونت گاه‌های مردم ایران به شمار می‌رود. غارهای مسکونی دره خرم‌آباد که از آن جمله می‌توان به غارهای کنجی، یافته، پاسنگر، گراجنه و اشکفت قمری نام برد که حاوی آثار زندگی انسان غار نشین در دوره‌های موسترین، بارادوستی و زارزی بوده‌ است. بنابر تاریخ گذاری‌هایی از راه آزمایش رادیو کربن در غارکنجی واقع در دره خرم‌ آباد قدمت آثار آن متجاوز از ۴۰ تا ۵۰ هزار سال پیش است.
تاریخ خرم آباد
محققان بسیاری بر این عقیده‌اند که خایدالو نام باستانی شهر خرم‌آباد کنونی است و شاپورخواست به دستور شاپور ساسانی بر خرابه‌های آن شهر ساخته شده است. پس از ساسانیان و در دوران حکومت آل حسنویه خرم‌آباد به عنوان پایتخت این سلسله در نظر گرفته شد و در دوران ملوک الطوایفی نیز این شهر یکی از پایتخت‌های هزاراسپیان بود . شهر خرم‌آباد چندین بار مورد هجوم دشمنان غیر ایرانی قرار گرفته است که از مهمترین آنها می‌توان به حمله اعراب به ایران ، حمله مغول به ایران و حمله عثمانیان به ایران اشاره کرد. حمدالله مستوفی در سال ۷۴۰ هجری قمری درباره خرم‌آباد می‌نویسد:< < خرم‌آباد شهری نیک بوده، اکنون خراب است >>
پس از حمله مغول و در دوران صفوی خرم‌آباد مرکز حکومتی والی لرستان فیلی شد. پس از این دوره و در اثر حمله سپاه عثمانی به غرب ایران شهر خرم‌آباد تقریباً ویران شد. در دوران قاجار قلعه فلک الافلاک به دستور محمد حسین میرزای دولتشاه مرمت شد. بارون دوید یکی از ماموران روسیه تزاری که در سال ۱۸۴۵ میلادی از خرم‌آباد دیدار کرده، شهر را دارای ۴ مسجد، ۸ گرمابه و ۱ محله یهودی نشین توصیف کرده‌است.
خرم‌آباد یکی از شهرهای استان مازندران ایران است. این شهر مرکز بخش خرم‌آباد شهرستان تنکابن است. جمعیت این شهر ۹۹۳۶ نفر می باشد.