منطقه حفاظت شده گابریک و جاسک

دهستان گابریک نام دهستانی است در بخش مرکزی از توابع شهرستان بندر جاسک استان هرمزگان در جنوب ایران است.در مسیر جاسک کهنه به جاسک (نزدیک ایست بازرسی ) از منطقه حفاظت شده حرای جاسک میگذرد. مناطق حفاظت شده حراي جاسك با استفاده از معيار آبزيان (ماهيان) در سه منطقه حفاظت شده شامل جاسك غربي(خور مركزي)، جاسك شرقي(خور خلاصي) و گابريك و جگين(خور گابريك) تقسیم شده است.
جنگلهای حرا بنام تمر با نام محلی، و مانگرو به زبان انگلیسی نام می برند !اولین کسی که توانست در کاتگوری و طبقه بندی این جنگلها، و خیلی از گیاهان و حیوانات دیگر نقش ایفا نماید ابو علی سینا بود ،که گونه ای از دو گونه مشهور در دنیا بنام (اوءسینا)بنام اوست،از جنگلهای تمر هم، سواحل حساس اکولوژیکی یاد میشودوآنطوریکه متخصصین و مهندسان آبزیان بدان اشارت مینمایند، که قاطبه موجودات آبی و بخشی از حشرات آبی و پرندگان دریایی ،بخش غالبی از زندگی خود را، تا رسیدن به مرحله جوانی و نوجوانی در این مناطق سپری مینمایند و از سوئی برگهای این درختان ،پس از تجزیه شدن در آب ، مواد آلی شده، و باعث تولیدات اولیه زی شناوران گیاهی و متعاقب آن زی شناوران حیوانی (زئوپلانکتون)میگردد، بطوریکه چرخه حیات برای تمامی موجودات آبزی فراهم میشود.
تاریخ تاسیس منطقه از ابتدا تا اکنون:این منطقه از سال ۱۳۸۰ به عنوان منطقه حفاظت شده تحت مدیریت قرار گرفته است .
موقعیت عمومی منطقهمنطقه حفاظت شده جاسک شرقی غربی و گابريك از سه بخش مجزا تشکیل شده است. این مناطق از غرب به شرق تحت عناوین جاسک مرکزی(غربی)، جاسک شرقی و گابریک نامیده می شوند.جاسک مرکزی به مساحت ۱۳۶۵ هکتار در مختصات N2541 و E4857 در جوار بندر جاسک واقع شده است. این منطقه شامل خور مرکزی جاسک و کفه های گلی به همراه جنگل های حرا می باشد. جنگل های حرا در شمال شرقی تالاب واقع شده اند.جاسک شرقی به مساحت ۵۵۱۹ هکتار در مختصات N2536 و E5802 در ۳۰ کیلومتری بندر جاسک واقع شده است. این منطقه شامل خور های خلاصی و شهر نو، کفه های گلی به همراه جنگل های حرا می باشد.گابریک به مساحت ۲۷۷۱۲ هکتار در مختصات N2536 و E5820 در ۷۰ کیلومتری بندر جاسک واقع شده است. این منطقه شامل خور های متعدد ی است.
ویژ گی و سیمای عمومی منطقه(شامل وضعیت توپوگرافی،چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدور ها)
اقلیماین منطقه دارای اقلیم خشک و بیابانی است. متوسط بارش سالیانه معادل ۰۷/۱۴۹ میلیمتر می باشد، میانگین دمای ماهیانه منطقه مورد مطالعه۴۹/۲۷ درجه سانتی گراد که از حداقل ۲۳/۲۱ درجه سانتی گراد در دی ماه تا حداکثر ۶۳/۳۲ درجه سانتی گراد در خرداد ماه در نوسان است. همچنین رطوبت نسبی متوسط ماهانه ۷۰ درصد است. جهت باد های غالب منطقه از سمت جنوب غربی مي باشد.
پوشش گیاهیپوشش گیاهی منطقه شامل اجتماعات خالص از گیاهان حرا(Avicennia marina) می باشد که دردهانهرودخانه ها وحاشیه آبراهه های جذرومدی قرار گرفته اند. در برخی نقاط جنگل حرا با گونه های هالوفیت همراه است.
از مهمترین هالوفیت های منطقه می توان به باتلاقی شور Halocnemumstrobilaceumاز خانوادهChenopodiaceae اشاره کرد.
موقعیت خور های منطقهخور های موجود در مناطق سه گانه حرای جاسک شرقی غربی و گابريك عبارتند از خور یک بنی واقع در جاسک مرکزی(غربی)، خور شهرنو و خلاصی واقع درحرای جاسک شرقی وخورهای کنتاکی – بو خور( نهرو)- سورگلم- کرگی( نوک تراش)- نیزه ایی- پهنو- حد گابریک – کاشانی- کهنه – چل و چلیکی واقع در منطقه گابریک می باشند.از رودخانه های مهم این مناطق نیز می توان به: رودخانه فصلی سی دهی – رودخانه فصلی تاری گز در حرای جاسک شرقی، رود خانه جاسک کهنه و مزاری در حرای مرکزی و رودخانه فصلی گابریک- رودخانه جگین – رودخانه فصلی کهنه کور درحرای گابریگ اشاره نمود.
جاذبه های اکوتوریستیجنگلهای حرا دارای ارزشهای مهمی جهت تفرج و گردشگری هستند از مهمترین فعالیتهای گردشگری جنگلهای مانگرو جاسک تفرج از طریق فعالیت های قایقرانی می باشد. یکی دیگر از فعالیت های گردشگری منطقه فعالیت پرنده نگری برای علاقمندان به طبیعت است وجود این جنگل ها و طبیعت زیبای آن عامل مهمی در جهت جذب علاقمندان به طبیعت بوده است.
strong>. وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی:جوامع پیرامونی:تنها شهر واقع در محدوده شهر جاسك ميباشد . اين شهر در كنار خليج جاسك واقع شده و همانند يك شبه جزيره از سه طرف توسط درياي عمان احاطه شده است. دارای ۲۴۰۶خانوار و ۱۱۱۳۳ نفر جمعیت می باشد. روستاهاي اين منطقه غالباً كم جمعيت هستند و علي رغم كمبود امكانات در تمام سطح منطقه پراكنده ميباشند .
جنگل های مانگرو موجود در منطقه بعنوان یکی از مهمترین زیستگاه های پرندگان آبزی بومي و همچنين مهاجري می باشد که در فصل مناسب از نقاط سردسیری عرض شمالی کره زمین به منطقه کوچ می کنند . بستر مناسب برای لارو آبزیان و تاثیرگذاری درامر صید ماهیان از ارزش های اقتصادی آن می باشد که اشتغال و امنیت اجتماعی از آن حاصل می گردد . امروزه اینگونه محیط ها از جاذبه های طبیعت گردی بالایی برخودار بوده و نقش آنها در درآمدزایی به اثبات رسیده است .
تعارضات مهم و مشکلات منطقهاز تعارضات منطقه به احداث سد و بهره برداري از آب رودخانه هاي تامين كننده آب تالاب می باشد. املاح مورد نياز، باعث ايجاد تغييراتي در اكوسيستم تالابي تحت پوشش مي گردد . (رعايت حق آبه از سوي ارگا ن هاي بهره بردار ضروري است.)، همچنین آلودگي ها با منشا انساني از قبيل مواد هيدروكربني – سموم شيميايي و … منطقه را تهديد مي نمايند . همچنینبهر ه برداري بي رويه از منابع تالابي (آبزيان – پوشش گياهي )موجب كاهش بازدهي و نابودي منطقه مي گردد . ازدیگر مشکلات منطقه آلودگی های نفتی حاصل از تردد نفتکش ها و لنج ها می باشد. از دیگر عوامل تهديد می توان از خشکسالی های ممتد چندين ساله در منطقه نام برد که باعث کاهش آبهای ورودی که حامل مواد مغذی شده است، که این امر باعث اختلال در روند طبیعی منطقه گرديده است.عمده ترین مشکل منطقه در حال حاضر حرکت شن های روان و از بین رفتن جنگل ها ی حرا و پوشش گیاهی می باشد.
تجهیزات و امکانات
این منطقه توسط اداره حفاظت محیط زیست جاسک تحت حفاظت قرار دارد و فاقد پاسگاه می باشد.
سایر ملاحظاتوجود تپه هاي ماسه اي كه به سمت قسمتهاي شرقي و جنوب شرقي جنگلهاي حرا موجود در خور گابريك روان هستند.
منبع : کویرها و بیابانهای ایران