روستای نصفی

موقعيت و تاريخچه
روستاي نصفي از توابع بخش رحمت آ‏باد و بلوکات شهرستان رودبار، با مختصات جغرافيايي ۴۹ درجه و ۳۰ دقيقه طول شرقي و ۳۶ درجه و ۵۰ دقيقه عرض شمالي، در ۷ کيلومتري جنوب غربي توتکابن، ۱۳ کيلومتري رودبار و ۶۸ کيلومتري رشت قرار دارد. اين روستاي کوهستاني، از شمال به روستاي رستم قشلاق، از غرب به روستاي فتلک، از جنوب به روستاي شوشوي و از شرق به روستاي پره محدود مي‏شود.روستاي نصفي از سطح دريا ۵۵۰ متر ارتفاع دارد و آب و هواي آن معتدل کوهستاني با زمستان‏هاي سرد و تابستان‏هاي معتدل است. ميانگين بارندگي سالانه آن ۷۵۲ ميلي‏متر گزارش شده است.تپه‏هاي باستاني مارليک و پيل قلعه در اطراف روستا، نمايانگر استقرار جماعت‏هاي اوليه انساني و سابقه تاريخي آن در گذشته‏هاي دور است.روستاي نصفي به دو محله جازم کول و قاسم طاق تقسيم شده است و هر يک از اين محله‏ها، هويت اجتماعي خاصي دارند.مردم روستاي نصفي به زبان گيلکي و تالشی (گویش رودباری) سخن مي‏گويند، مسلمان و پيرو مذهب شيعه جعفري هستند.
الگوي معيشت و سکونت
براساس سرشماري سال ۱۳۷۵ روستاي نصفي ۷۴۸ نفر جمعيت داشته است که در سال ۱۳۸۵ به ۱۰۰۰ نفر افزايش يافته است.
اقتصاد روستاي نصفي بر پايه فعاليت‏هاي زراعي، باغداري، دامداري و صنايع دستي استوار شده است. کشت آبي و ديم در روستا رواج دارد. شاليزارهاي روستا، توسط آب رودخانه گوهررود آبياري مي‏شوند. برنج، گندم، علوفه، نخود، لوبيا و سبزيجات از محصولات زراعي روستاست. گردو، فندق و زيتون نيز ازمحصولات باغي آن است. پرورش سنتي گاو و گوسفند، در روستا متداول است و فرآورده‏هاي مهم آن مشتمل بر شير، ماست و پنير است. پرورش طيور خانگي مانند مرغ، غاز و بوقلمون نيز در روستا رواج دارد. زنان روستايي در اوقات فراغت با بافتن جوراب و عرضه آن به بازار بخشي از هزينه‏هاي خانوار را تأمين مي‏کنند.
روستاي نصفي در جلگه‏اي مرتفع، به شکل دو خط موازي و پراکنده، در مسير ارتباطي توتکابن و کياودخت استقرار يافته است و مشتمل بر دو محله جازم کول و قاسم طاق است. بافت مسکوني روستا پيرامون مسجد و بازار شکل گرفته و به مرور گسترش يافته است.
خانه‏هاي روستايي به دو صورت سنتي و جديد ساخته شده‏اند. برخي خانه‏هاي قديمي دو طبقه هستند؛ طبقه پايين معمولاً به عنوان انباري يا طويله دام استفاده مي‏شود و طبقه دوم نيز با ايواني کوچک به فضاي داخلي خانه مرتبط مي‏شود. در ساخت خانه‏هاي قديمي از مصالح چوب، گل و کاهگل استفاده شده است، در حالي که، مصالح به کار رفته در خانه‏هاي جديد شامل آهن، آجر، سيمان و گچ است. از جمله فضاهاي مهم زيستي براي روستاييان، حياط خانه است که نقش مهمي در فعاليت‏هاي زراعي و دامداري دارد. از اين رو، حياط خانه‏ها با پرچين يا ديوارهاي بلوکي از هم تفکيک شده‏اند.
جاذبه‏هاي گردشگري
چشم‏انداز آرام‏بخش جنگل‏هاي سرسبز زربين و زيتون، مراتع و شاليزارها حاشيه جاده دسترسي، گردشگران را براي تجربه‏اي ديگر مصمم مي‏سازد.در شرق روستا، جنگل‏هاي انبوهي از درختان زربين (نوعي درخت سرو با چوب مقاوم)، چشم‏انداز بديعي پديد آورده‏اند. باغ‏هاي زيتون نيز در همين قسمت قرار دارند. شاليزارهاي سرسبز برنج غرب روستا به موازات باغات زيتون، از شمال تا جنوب گسترده شده‏اند و زيبايي اطراف آن را دو چندان کرده‏اند.آثار و بقايايي از پنج تپه باستاني با نام‏هاي جازم کول، زينب بيجار، دوره بيجار، پيله قلعه، تپه مارليک (چراغعلي تپه) در اطراف روستاي نصفي به جا مانده است که تپه مارليک مشهورترين آن‏هاست.
تپه مارليک، در سال ۱۳۴۰ هجري شمسي توسط کارشناسان باستان‏شناسي به سرپرستي دکتر عزت‏الله نگهبان مورد کاوش قرار گرفت و به عنوان قبرستان سرداران سلاطين باستاني، افراد برجسته و خانواده‏هاي آن‏ها شناسايي شد. در اثر اين کاوش‏ها، ۵۳ قبر با مجموعه‏اي از آثار باستاني باارزش به دست آمده است. تپه مارليک، از سنگ‏هاي سولفات آهن تشکيل شده و گورهاي نامنظمي به شکل مستطيل و مربع در داخل آن‏ها کنده‏کاري شده و روي آن‏ها با قلوه سنگ‏هاي بزرگ و ملاط گل پوشانيده شده است.
برخي از صاحب‏نظران معتقدند، قوم مارليک از اقوام هند و ايراني بوده‏اند و تحت نام اقوام باستاني ماردها يا امردها که قدمت آن‏ها به هزاره دوم پيش از ميلاد مي‏رسد، به اين منطقه وارد شده و در دامنه‏هاي شمالي سلسله جبال البرز و کرانه‏هاي جنوبي درياي خزر اسکان يافته‏اند و به تدريج، کشوري پيشرفته تشکيل داده و از تپه مارليک براي قبرستان سلاطين، سرداران و خانواده‏هاي آن‏ها استفاده کرده‏اند. اين قوم، حداقل در حدود دو يا سه قرن ، احتمالاً از قرن چهاردهم تا دهم قبل از ميلاد در اين منطقه زندگی مي‏کرده‏اند. تپه مارليک، به عنوان برجسته‏ترين نشانه‏هاي تمدن پيش از تاريخ از نظر هنري و قدمت تاريخي اهميت جهاني يافته است.
جام زرين مارليک با نقش گاوهاي بالدار، جام زرين افسانه‏اي زندگي، کاسه زندگي با نقش رب‏النوع، جام نقره‏اي با نقش سرداري در حال رام کردن پلنگ و بزکوهي، نمونه‏هاي به دست آمده از تپه مارليک است که در موزه‏هاي ايران و جهان نگهداري مي‏شوند. تأثير هنري اين آثار چنان بوده است که هنرآفرينان آشوري، اورارتويي و سکايي به ويژه مادها و هخامنشي‏ها به نحو چشمگيري از الگوي آن‏ها بهره‏برداري کرده‏اند.
آثار کشف شده از کاوش‏هاي مارليک از جمله شاهکارهاي تاريخي بي‏نظيري است که با قدمتي بيش از سه هزار سال، کماکان براي کارشناسان و دوستداران آثار تاريخي، حيرت‏آور است. محل اشياء به دست آمده از تپه مارليک، همچنان به صورت حفاظت شده باقي مانده‏اند و مي‏توانند به عنوان موزه باز تاريخي مورد بازديد علاقمندان قرار گيرند.
مردم روستاي نصفي مانند ساير ايرانيان اعياد ملي و مذهبي را با احترام و شکوه فراوان برگزار مي‏کنند. در ايام محرم و وفات ائمه، با سينه‏زني، دسته‏گرداني و ديگر مراسم رايج، به سوگواري مي‏پردازند.در هنگام اوقات فراغت، با انواع بازي‏ها و ورزش‏هاي محلي سرگرم مي‏شوند. از آن جمله مي‏توان به کشتي گيله مردي، قئيش بازي، طناب کشي، خرپشتک، هلولک، چوب‏بازي (رقص چوبک)، گلفا، دوربچرخان، کرم سنگک و چرخ فلک اشاره کرد. برخي از اين بازي‏ها، به مرور زمان از رونق افتاده‏اند. پوشاک زنان روستا، لباس‏هاي رنگارنگ و شاد و روشن است. مردان نيز از لباس‏هاي معمولي استفاده مي‏کنند.
صنايع دستي روستاي نصفي مشتمل بر انواع بافته‏هاي پشمي مانند جوراب، شال و بلوزهاي بافتني است. با توجه به فراواني مواد اوليه، تهيه و مصرف انواع غذاهاي محلي مانند باقلي خورشت، قيمه، تره کوهي، ترش تره، زيتون پرورده و سياه خورشت (فسنجان) در ميان مردم روستاي نصفي رواج دارد.