روستای دستجرد

روستای زیبای دستجرد در شمال شهرستان استهبان و در ۲ کیلومتری جنوب دریاچه بختگان قرار دارد .
گفتنی است كه اين روستا زادگاه اردشیر بابکان بوده است.
روستاي دستجرد.در دهستان خيراز توابع بخش رونيز شهرستان
استهبان واقع شده است. از نظر موقعيت رياضي روستا در ۵۳
درجه و۵۵دقيقه و۲۲ثانيه عرض شمالي و۲۹درجه و ۱۶دقيقه
۳۷ثانيه شرقي استقرار دارد.ازشمال به درياچه بختگان. جنوب به
روستاي بنوان.شرق به اراضي كشاورزي روستاي دهويه وغرب
به اراضي روستاي سهل آباد وسواحل بختگان محدود ميشود.
دسترسي روستاازطريق جاده اصلي بنوان.ماه فرخان تامين ميشود
آب وهواي روستا جلگه اي ومتوسط ارتفاع نقاط روستا از سطح
درياي آزاد۱۵۶۷ محاسبه شده است.
روستاي دستجرد درسرشماري عمومي سال ۱۳۸۵داراي جمعيت
معادل۱۱۷۳جمعيت ودر سال ۱۳۸۶ جمعيتي معادل۱۳۳۷نفر
بوده است.كه درسطح دهستان رتبه۴ودرسطح شهرستان رتبه ۶
از نظر جمعيتي بوده است.
تنها اثر به ثبت رسيده روستا. گورستان دستجرد است كه به ديرينگي دوره قاجار در ۱۸
شهريور سال۱۳۸۷كه با شماره ثبت۲۳۴۳۳به عنوان يكي از
آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.كه در ضلع غربي بافت روستا
واقع شده است.
شغل اصلي مردم دستجرد كشاورزي و دامداري است وعمده
محصولات روستا گندم.جو.پنبه ومحصولات باغي است كه در دهه
۱۳۸۰نيمي از محصولات در اثر خشك سالي از بين رفته است
دو روستاي دستجرد وبنوان در دهه۸۰به طور كامل به هم
چسبيده اندو بطور يك مجموعه جمعيتي در آمده اند و پيش بيني
مي شود در اينده نزديك يك مركز جمعيتي را تشكيل دهند.(مثلا يك
بخش يا يك شهر)۹۰درصد مردم دستجرد از خاندان زارع هستند
و ما بقي هم با وصلت هاي كه كردندبايك ديگر قوم شده اند.و
همين عامل باعث اتحاد ويك پارچه گي دستجرد شده است .
دستجرد باتوجه به نسخه ها وكتيبه هاي قديمي قدمت چند هزار
ساله دارد.و در زمان قبل از اسلام به ان دستگرد ميگفتند.
. دستجرد معرب دستگرد است و این نوع نامگذاری ها که به پسوند گرد ختم می شود در فارس باستان بسیار دیده می شود مانند دارابگرد که همان شهر داراب باستان است . ساسانیان و حکومت های پیش از آنان شهرها را بیشتر با پسوند گرد می ساخته اند همانند سوسنگرد، بروگرد (بروجرد) و دارابگرد. پسوند گرد در اینجا نه به معنای گردی که تغییر یافته است (=دایره ای) بلکه به مفهوم اثر و ساخته است. مثلا دارابگرد می تواند شهری باشد که به دستور و یا برای بزرگداشت داراب ساخته شده است . دستگرد به مفهوم کرده ی دست و یا دست ساخت است. در روسیه نیز نام شهرهایی چون لنین گراد به همین ترتیب ساخته شده اند و جرد و گرد در آخر نام دستگرد از این قاعده مستثنی نیست . البته خیری ها آن را دستغرد می نامند . روستاهای دستجرد و بنوان به طور کامل در دهه ۸۰ به هم پیوسته ان. در تاریخ طبری می خوانیم : ” گویند که اردشیر بابکان در یکی از دهکده های اصطخر تولد یافت به نام طیروزه که از روستاهای خیر بود “. گردآوری اوستا توسط ساسانیان به اردشیر بابکان و اقدامات قاطعانه ی وی نسبت داده شده است . اردشیر در یک نقش برجسته خود را این طور معرفی می کند : ” این تصویر خداوندگار مزداپرست اردشیر ، شاهنشاه روزگار ساسانيان و سده هاي اول اسلامي از شيراز تا درياي پارس و جزاير جنوبي از خارك تا قشم و از شرق به دارابگرد و از غرب به بيشابور و كازرون محدود مي شد . در کتاب کارنامک ارتخشیر پاوه کان (کارنامه اردشیر بابکان) هیچ نامی از خیره برده نشده است . مستند به کتاب اردشیر بابکان زاده بختگان نوشته آقای محمدرضا آل ابراهیم نام خیر در کتاب های زیر آمده است که در همه آنها اشاره به این شده که خیر نام شهری کوچک بوده است .
خیره پس از ساسان ، از رونق می رود و در گستره تاریخ ایران محو می گردد تا اینکه امروز به شکل کنونی دهستان خیر در آمده است . یک بار اتفاقی از یک خیری عبارت ملک خیره را شنیدم که منظورش همان خیر بود . در یک نوشته خوانده بودم که محل شهر خیره احتمالا روستای دستجرد کنونی بوده است.
در برخي از نوشته ها مكان شهر خيره را در دستجرد كنوني دانسته اند . نويسنده تارنگار اطلاعات جامع و كاملي در مورد مردم دستجرد نيست
در فرتور زیرین هکل یا قارچ وحشی را می بینید که خوراکی و غیر سمی است و در پایان اسفند و آغاز فروردین در شمال غربي دستجرد دیده می شود میزان بارانی که در پایان سال می بارد تاثیر زیادی در رویش این تیره آغازیان دارد . بنا بر گفته های مردم بارانی که با رعد و برق شدید همراه باشد رویش این ماده خوراکی را زیاد می کند و علت آن هم اکسیدشدن ازت هوا و تبدیل شدن به نوعی ماده معدنی مفید برای رشد می شود .
نوع لحن و گویش بنوانی ها و دستجردی ها که چند تفاوت کوچک با لحن و گویش سایر خیری ها دارد کاملا شبیه لحن و گویش نیریزی هست : نمی در مضارع و ماضی استمراری منفی که از پیشوند نمی + فعل ساخته شده است در گویش سایر خیری ها به صورت نم nem هست اما در گویش نیریزی ، بنوانی و دستجردی به صورت نی ney هست . به طور کلی تفاوت نه چندان محسوسی در گویش خیری ها و نی ریزی هاست ولی اگر با دقت بیشتری توجه کنیم خواهیم یافت که لهجه خیری ها اندکی بم تر از لهجه نی ریزی هاست .