خسروشهر

خسروشهر یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است که در بخش خسروشهر شهرستان تبریز واقع شده‌است. این شهر مرکز بخش خسروشهر است. طبق آخرین سرشماری مرکز آمار ایران که در سال ۱۳۸۵ صورت گرفته‌است، این شهر با جمعیتی بالغ بر ۱۲٬۷۹۴ نفر، نوزدهمین شهر پرجمعیت استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود.
نام قدیم این شهر خسروشاه بوده که پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، به خسروشهر تغییر نام داد. نام خانوادگی اکثر اهالی این شهر کلمه‌ای دوبخشی است که بخش دوم آن خسروشاهی است همانند کرمی خسروشاهی، صبوری خسروشاهی، محمدی خسروشاهی، مصطفوی خسروشاهی و غیره. خود اهالی شهر معمولا از بخش اول نام خانوادگی برای نام بردن از هم استفاده می‌کنند.
تاریخچهشهری که اکنون خسروشهر نامیده می‌شود در هزاره اول قبل از میلاد، منطقه مسکونی قبیله‌ای بوده و نامش در آن زمان «آنیاشتانیا» بوده‌است. مطابق نوشته دیاکونف، مورخ مشهور روسی، در دوران حکومت ماد، قلاع این منطقه استراتژیکی بوده است. Anyustania و آنیاشتانیا هم مستثنی از این قاعده نبوده‌است. بنابراین آنیاشتانیا در منطقه‌ای که دارای دیوارهای بلند با ارتفاع ۵ الی ۷ ذرع و عرض ۲ الی ۳ ذرع و برج‌هایی به فاصله ۲۰۰ ذرع از همدیگر به‌صورت مضرس و دندانه‌دار بنا شده بود.
این قلعه را مانند قلاع دیگر، رئیس ویس (قبیله) اداره می‌کرد و کنترل تمامی آن و همچنین باز و بسته بودن دروازه‌ها با دستور رئیس ویس امکان‌پذیر بوده‌است. روزها صبح زود فقط یک دروازه باز می‌شد و دامداران رمه‌های خود را به چرا می‌بردند، اما شب‌ها دروازه بسته می‌شد.
در مراسم و جشن‌های مخصوص کشاورزان و دامداران به‌دستور رئیس قبیله هر دو دروازه باز می‌شد، اما هنگام احساس خطر و حمله قبایل دیگر فوراً دروازه‌ها بسته می‌شد و قلعه حالت جنگی به خود می‌گرفت. در فاصله‌ای نه چندان دور، قلعه دیگری به نام «قلعه دینگو» قرار داشت که در آن قلعه نیز که کوچک‌تر از آنیاشتانیا بوده، قبیله دیگری می‌زیستند که گاهی مورد هجوم قلعه آنیاشتانیا و یا بالعکس قرار می‌گرفتند.
شهر خسروشهر در منتهی‌الیه ارتفاعات کوه‌های سهند قرار گرفته‌است. ارتفاع این شهر از سطح دریا، ۱٬۳۵۷ متر می‌باشد. قسمتی از شهر در داخل دره قرار دارد. این شهر در فاصله بین کوه‌های سهند و دشت تبریز قرار دارد. به‌علت موقعیت ممتاز شهر خسروشهر، کلیه امکانات مورد نیاز مرکز استان از محدوده این شهر و مناطق تابعه آن می‌گذرد. به‌عنوان مثال، آب شرب شهر تبریز، شبکه گازرسانی، خط‌آهن تبریز-تهران، محور تبریز-میاندوآب-سنندج از اهم این موارد است.
مشاهیرآيت‌الله سیدابولحسن خسروشاهیآيت‌الله سیدعلی خسروشاهیآيت‌الله حاج سیداحمد خسروشاهیآيت‌الله حاج سیدهادی خسروشاهیآيت‌الله سید ابولفضل خسروشاهیآيت‌الله حاج میرباقر مرتضوی خسروشاهیحاج میرزامحمد شیخ‌الشریعهمحمد گازر خسروشاهی (بابا گازر)طفاجارشرف‌الدینیعقوب رومیمولانا عبدلعلیمجلال‌الدین اخی شمس‌المحققینجمال‌الدین احمدامیراسماعیل شنب‌غازانیعفیف‌الدین محمد قصاریعمادالدین وحیدشیخ‌سلار دیلمیقطب راوندیمضفر بن وارانیامیر مضیر بن عجیل