ساوه

ساوه از شهرهاي استان مرکزي در کشور ايران است. جمعيت اين شهر بر پايه آمار نفوس ومسکن سال ۸۵ برابر با ۱۷۹,۰۰۹ نفر است.ساوه شهري کهن است که نام آن در پارسي ميانه ساوگ بوده است.زبان مردم ساوه فارسي است.
پيشينه تاريخيساوه يکي از شهرهاي باستاني ايران به شمار مي‌رود.اين شهر در دوران گذشته در برخورد کلان‌ترين راههاي کارواني ميان ري باستان، همدان، اصفهان، قزوين، زنجان، قم و کاشان قرار داشته و در روزگار پارتيان يکي از خانمانهاي مهم ميان راهي بوده و در سده ۷ (پيش از ميلاد)يکي از دژهاو خانمان‌هاي سرزمين ماد به شمار مي‌‌رفته و زيست همگاني در اين بخش از ايران از پيشينه و ديرينگي بسيار برخوردار است و از ديد زمين‌شناسي از آن دوران سوم وچهارم زمين‌شناسي مي‌‌باشد.ساوه نخست از توابع ميدان بوده و بعد بخشي از ري بزرگ شده و به سبب نزديکي با ميانه‌هاي نيرومند برخي دودمان و پادشاهان بر ايران گذشته از اين که همواره از ارزش ويژه‌اي برخوردار بوده دارائي و چمنزارهاي آن نيز از ديرباز جاي توجه دودمان‌ها بوده و روي همين پايه فرمانروايان آن اغلب از ميان دولتمردان بنام برگزيده شده‌اند بعد از ساسانيان حکومت سامانيان و ال بويه و سپس سلجوقي بر اين سرزمين دست داشتند.
ساوه در جريان حمله مغول در قرن هفتم هجري صدمه و آسيب فراوان ديد، مغولان شهر را ويران كردند و ساكنان آن را از دم تيغ گذراندند. کتابخانه‌هاي بزرگ و موزه‌هاي ساوه طعمه حريق شد وکتابها و ابزار دانشي کتابخانه و دانشوران نابود شدند.
ساوه از دير باز محل برخوردهاي نظامي ايران بوده در دوره مغول نيز گذرگاه جهانگردان بيگانه شد مار کوپولوي و نيزي و بسياري از پيامبران و مبلغان آئيني، بازرگانان، و ايلچيان در گزارشها و نوشته‌هاي خود از ساوه ياد کرده‌اند. پي آمد حمله مغول کاهش شديد مردم ساوه بوده که کاهش زياد ماندگاران روستايي و ويران شدن دستگاه‌هاي آبياري موجب افت شديد کشاورزي در سرزمين ساوه شد. در دوره صفويه که آئين شيعه آئين رسمي کشور شد منطقه ساوه در دوره ياد شده جزو زمينگاه علي شکر بود در سال ۹۰۸ با چيرگي صفويه بر پادشاه مراد عثماني همدان که والي نشين زمينگاه ياد شده بود بدست قزلباشها افتاد. در روزگار صفويه مردم ساوه از تيره‌هاي گوناگون بودند و زبان و آداب و روسوم آنان نيز طبعا با هم فرق داشت. ولي بيشتر مردم از همان گذشته پارسي زبان با گويش محلي بودند تا به امروز هم ادامه دارد.
نام ساوهبراي ساوه معاني چندي آورده اند:ساوه بر وزن، کاوه نام پهلواني است ايراني که در جنگ رستم کشته شده او را ساوه شاه هم مي‌‌گفتند.ساوه تغيير‌يافته واژه‌ سه‌آبه به معناي مكاني با سه رودخانه خوانده شده است.ساوه در زبان فارسي به معناي خرده‌طلا است، نام بخش‌هايي مانند زرند، گواه كاربرد اين معني براي منطقه ساوه است.نام شهري است نامدار در عراق عجم، گويند درياچه‌اي در آن جا بود که هر سال يک کسي را در آن غرق مي‌‌کردند تا از سيلاب ايمن مي‌‌بودند و در شب ولادت سرور کاينات آن درياچه خشک شد.در زمان ساسانيان زمين به هفت کشور تقسيم مي‌‌شده از اين قرار ارزه، ساوه، فردوفش، وروگرست و ..
آثار تاريخينظر به اينکه ساوه يکي از شهرستانهاي باستاني ايران زمين است لذا آثار باستاني آن نسبتا زياد مي‌بوده تا اينکه در حمله مغول و بعد به دست سپاهيان تيمور لنگ اکثر آنها منهدم گرديد.۱- مناره مسجد ميدان قدمت تاريخي۴۵۳ ه.ق۲- مسجد جامع قدمت تاريخي دوره سلجوقي۳- مناره مسجد جامع قدمت تاريخي ۵۰۴ ه.ق۴- امام زاده سيد اسحاق(پسرامام موسي کاضم(ع)و برادر امام رضا(ع)) قدمت تاريخي ۶۷۶ ه.ق۵- بند شاه عباس قدمت تاريخي قرن هفتم ه.ق۶- بقعه امامزاده سيد حمزه قدمت تاريخي دوره صفويه۷- بقعه امامزاده فضل بن سليمان قدمت تاريخي دوره سلجوقي۸- آرامگاه فاطمه بنت شجاع قدمت تاريخي دوره صفوي۹- بقعه پيغمبر اشموييل قدمت تاريخي قرن هشتم ه.ق۱۰- امامزاده سيد هارون قدمت تاريخي قرن هفتم ه.ق۱۱- امامزاده يونس قدمت تاريخي اواخر قرن نهم۱۲- مسجد بازار شهر ساوه قدمت تاريخي دوره زنديه۱۳- بقعه امامزاده اسماييل قدمت تاريخي دوره صفويه۱۴- بقعه امامزاده نوح بن موسي بن جعفر قدمت تاريخي دوره صفويه۱۵- بقعه يعه امامزاده سيد منصور بن موسي بن جعفر قدمت تاريخي دوره صفويه۱۶- حمام کلبعليخان قدمت تاريخي دوره زنديه۱۷- کاروانسراي عبدالغفار قدمت تاريخي دوره زنديه۱۸- کاروانسراي خشک رود وهجب قدمت تاريخي دوره صفويه